Category: Year

Posted on

Launching Technovation App (Naeng Norng)

Every year, Technovation invites teams of young girls from all over the world to learn and apply the skills needed to solve real-world problems through technology. They believe that technology can change the world. Equips young women from ages 10-18 to become tech entrepreneurs and leaders. With the support of volunteer mentors, girls work in teams to code mobile apps that address real-world problems. 

A group of 5 young girls called Litter Tree from our Liger’s students that had joined this technovation. They had created an app called Naeng Norng. Naeng-Norng is a platform that will reignite the Kingdom’s love for Khmer poetry! Through the word-search function, readers to find connective words with similar phrasing. The in-app lessons will also teach users more about composing poems and literature! To complete the app, this lead to an exploration called Launching Technovation App. Me and some of my friends are joining this exploration. In this exploration, we divided into different tasks such as researching poems, usability, and coding. 

Overall, I think this was one of my great experiences because we can learn how to code an app.  And also I can improve my researching skills and know more about the information of different poems in Cambodia. 

Posted on

“History of Life on Earth”

Have you ever wondered about when the earth was formed or how old is the earth right now? Well, I don’t even know about this too. But after this round of STEM class which is the last round of 2019, I have learned about these things called “History of Life on Earth”. Earth has formed about 4.6 billion years ago but first life just started to appear on Earth about 4 billion years ago. The first life forms were microscopic and single-celled organisms. From this simple start, we can see the diversity of life today. The tool that helps us to understand the history of Earth and its life is the geologic time scale. It divides Earth’s history into Supereon, Eons, Eras, and Periods just like in the picture below. These divisions are based on major changes in geology, climate, and the evolution of life. 

Geologic Time Scale

Geologic time scale

Precambrian – 4.6 billion Ago

(The Precambrian was originally defined as the era that predated the emergence of life in the Cambrian Period. It is now known, however, that life on Earth began by the early Archean and that fossilized organisms became more and more abundant throughout Precambrian time.)

  • Hadean – 4.6 billion Ago – When the earth starts to form, when earth still hit by an asteroid, overall earth on this eon is a hot rock. In the Hadean Eon, the heat is 3 times as high as it is today which is temperature is too high to sustain life. 
    • Archean – 3.8 billion Ago – When Earth’s climate becomes more stable and cool down enough to create continents, This eon start, oxygen is starting to form, when oxygen mixed with iron in the oceans and rusted collect on the seafloor.
    •  Proterozoic – 2.5 billion Ago – In Proterozoic, Earth is completely frozen. During this eon, life began to evolve into more complex organisms. Proterozoic is an eon when cyanobacteria produced oxygen, iron and methane were oxidized, and life emerged in the late period on the bottom of the sea. Several very server ice ages occurred in Proterozoic. 
  • Phanerozoic – 544 million Ago (The Phanerozoic Eon is a period during which abundant animal and plant life have existed.)
    • Paleozoic – 544 million Ago (This eon is the best known as the explosion of life on earth, this Era is after the Proterozoic when life began and this era is where life start to grow more and more) 
      • Cambrian – 544 million Ago
        • The Cambrian Period was the largest diversification of life in Earth’s history. A new life started in the ocean then moved to land. Life got more diverse in the oceans in the age of fish. Eventually, life evolved on land in the age of amphibians.
      • Ordovician – 505 million Ago
        • The Ordovician Period was when a rich variety of marine life flourished in the vast seas and the first primitive plants began to appear on land. Most of the world’s landmasses came together to create the supercontinent of Gondwana, which included the continents of Africa, South America, Antarctica, and Australia. 
      • Silurian – 440 million Ago
        • Silurian Period is when animals and plants finally emerge on land. The growth of corals and other marine organisms was stoked by oceans teeming with tiny planktonic creatures. 
      • Devonian – 410 million Ago
        • Devonian is a period that is known as the Age of Fishes and also a period that forests and the coiled shell-bearing marine organisms known as ammonites fossils first appeared.  There are several animals that live in this period including wingless insects and the earliest arachnids. 
      • Carboniferous – 360 million Ago
        • The Carboniferous Period is also known as the Age of Amphibians. And the climate of the Carboniferous Period was quite uniform (there were no distinct seasons) and it was more humid and tropical than our present-day climate. In this period, there are a lot of and animals included primitive amphibians, reptiles (which first appeared in the Upper Carboniferous), spiders, millipedes, land snails, scorpions, enormous dragonflies, and more than 800 kinds of cockroaches.
      • Permian – 290 million Ago
        • The Permian period, which is the last period of the Phanerozoic, which ended in the largest mass extinction the Earth has ever known, began about 299 million years ago. The emerging supercontinent of Pangaea presented severe extremes of climate and environment due to its vast size.
    • Mesozoic – 245 million Ago (The Mesozoic Era is the age of the dinosaurs and lasted almost 180 million years from approximately 250 to 65 million years ago. This era includes 3 well known periods called the Triassic, Jurassic, and Cretaceous periods. A mass-extinction marked the beginning and end of the Mesozoic Era.)
      • Triassic – 245 million Ago
        • Triassic is about violent volcanic eruptions, climate change, or perhaps a fatal run-in with a comet or asteroid.
      • Jurassic – 200 million Ago
        • Jurassic is about DINOSAURS, BIRDS, AND rodents. Crumbling landmasses and inland seas. Sea monsters, sharks, and blood-red plankton. Forests of ferns, cycads, and conifers. Warm, moist, tropical breezes.
      • Cretaceous – 145 million Ago
        • The Cretaceous picked up where the Jurassic left off: Gigantic sauropods led parades of dinosaurs through the forests, over the plains, and along the coasts; long-necked and toothy marine reptiles terrorized fish, ammonites, and mollusks in the seas; pterosaurs and hairy-feathered birds filled the skies. But as the continents spread, the ocean currents churned with ever more vigor. After a temperature spike in the mid-Cretaceous, the climate began to cool, and the tenor changed.
    • Cenozoic – 65 million from Present (The Cenozoic Era is also known as the Age of Mammals because of the extinction of many groups of giant mammals, allowing smaller species to thrive and diversify because their predators no longer existed. Due to the large span of time covered by the period, it is beneficial to discuss the animal population by the milestone of the era rather than in generalities.)
      • Tertiary – 65 million
        • Tertiary was the period of mammals. By the beginning of the Tertiary, the supercontinent of Pangea had been fragmenting for more than 100 million years, and the geometry of the continents and oceans had assumed an essentially modern aspect with several notable exceptions. 
      • Quaternary – 1.8 million
        • The Quaternary Period has involved dramatic climate changes, which affected food resources and brought about the extinction of many species. The period also saw the rise of a new predator: man.
Posted on

Math round 2

Things start getting harder harder. Before, I think math is one of the easiest subjects to learn. But since our fourth-year start, everything has changed and now I will say that math is not easy like before. But this is my second round of the year. Things started to get better. I have learned a lot about algebra. Since our second round started in October, I have learned a lot of new things about algebra. We have started to learn about System of Equations, Inequality (Systems & Graphs) and a little bit of Functions. I think System of Equations is really hard to learn and understand but after I have learned and know the structure of it, it seems easy. Inequality (Systems & Graphs) was one of the lessons that I have proven a lot about it too. But for the last lesson which is Functions, I start to get really stressed with it. When I first learn the intro of Functions, I think that Functions are so easy. But when I learned deeper and deeper, this started to change. For me, Functions is one of the lessons that hard to learn too. I’m one of the people that not usually talk in a whole class, so this might be the thing that I want to improve on. But if we talk about some positive study about me, whenever I don’t understand something, I always ask someone to help me like a teacher or my friends. And also, I’m one of the person that always want to finished Khan assignment before the weekend or never do Khan assignment on Friday night because my teacher told me not to do it and also I really think that it’s a good idea too because we don’t really get stressed about it too much just relax. My third round had started and their a few goals that I want to learn and improve for this third round. I want to improve myself to be an active person in the class and also try my best to do it before asking someone for help. Talking about math, I also want to learn more about algebra in the next lessons.

Posted on

How do I change Cambodia this year?             

Changing Cambodia is the main thing that we need to do here at Liger Leadership Academy. Every day, teachers try to think “what are the things that students can help to change Cambodia”. This year, we have 5 exploration and one of those calls “No Single-Use Plastic in Liger”. The main idea of our project is to help reduce single-use plastic in Liger. But what is single-use plastic? 

Single-use plastic is the plastic that we use only one time and throw it away such as plastic straws. Plastic is very bad for our environment. So what is plastic made of? Plastic is made of chemicals that cause a lot of issues. Why Plastic is bad? Plastic is bad because it has chemicals in it and when we burn it that cause air pollution, using a lot of plastic that causes land pollution because plastic is hard to melt or decompose and using too much plastic that when has the wind just fly up through the air and struck at the ocean that causes water pollution. 

But why are there so many people like to use plastic or single-use plastic? So many people like to use it because it’s low weight, less energy, low material cost, water-resistant, easy to carry and a lot more. But also there are a lot of consequences that can cause by plastic too such as pollute the environment, use a very long time to degrade, affect the ozone, killed a lot of marine life, pose difficulties to recycling and a lot more too. 

Did u know what, According to www.earthday.org there is nearly 2 million plastic that people use every minute every day? This data show that there are a lot of people uses plastic every minute. Imagine that, what about 1 hour. It is equal to 120 million per hour, right? Yeah and what about 1 day or 1 month or 1 year? That is a lot. That is why we want to try to eliminate single using plastic. First of all, we try to eliminate single using plastic here at Liger Leadership Academy first. And that is why we name our exploration call “No Single-Use Plastic in Liger”. We try to tell the people who work here such as teacher workers and students to eliminate using single-use plastic. And our solution is to tell all the people about how bad plastic is and how plastic effect or cause pollution. After we tell them about this we have bought the reusable bag and some stainless steel straw for people here at Liger Leadership Academy to use and make people try to stop using plastic or single-use plastic. And there are so many things that can use instead of using plastic such as the banana leaf, lotus leaf, metal water bottles, metal boxes, paper bags, fabric bags, paper straw, stainless steel straw and more. After trying these experiences, we can see that it works. People in here to change their habit why trying to reduce their use of single-use plastics as well as other plastic too.

This is a really really good project for me. Even though this project is not for the whole country yet but it’s some part of Cambodia too. And also while we are outside, we are trying to explain to people about how plastic can affect us and the whole world. Also, some big events happen in such a STEM festival, we also go went there and talk about this too. I know that this project is hard to work on, but at least some people may understand this problem. This is a very big problem and it is hard to solve, but I hope people might understand this problem. And lastly, I am glad that I have time to join this project to help Cambodia and to solve this big problem that the world is facing now. 

Posted on

Exploring Mental Illness

Every round in our English Literacy class, we always have a different theme to learn. But for this round, we have a theme to learn called “Exploring Mental Illness”. When I first heard it, it sounds interesting to me to learn about mental illness. This round, teacher had divided into two different unite one is about “Exploring and Understanding Mental Illness and Health” and another one is about “Examining Mental Illness in Literary Works and Film”. In the first two weeks, we learned about what is Mental Illness as well as what is Stigma. Continue two the next 4 or 5 weeks we continue two our second unit which is “Examining Mental Illness in Literary Works and Film”. In this time, we learn about the story that the authors were written related to Mental illness. There are three different authors which are Edgar Allan Poe, Charlotte Perkins Gilman, and Gabrielle Roy. During our 4 or 5 weeks, we have read a book from each author which are The Black Cat by Edgar Allan Poe, The Yellow Wallpaper by Charlotte Perkins Gilman and the last story is Alicia by Gabrielle Roy.

The Black Cat by Edgar Allan Poe
The Yellow Wallpaper by Charlotte Perkins Gilman
Alicia by Gabrielle Roy

       

 

Posted on

Khmer Rouge (Showing different perspective)

 

It is very awesome to learn about our own country’s history. Learning about our own country’s history can teach us more about what’s going on in each period and can teach us not to step on it again if it was a bad idea. This second round of the year, I got an exploration called Khmer Rouge which is the theme called Showing different perspectives. All of the Cambodian people know about this but they don’t want to talk about it. But why do they want to talk much more about it? Khmer Rouge is a dark period that people don’t want to go back again. But let me tell the story about it. Khmer Rouge is an organization following the idea of communist. 17th, April, 1975, is the day that the Khmer Rouge had captured Phnom Penh, which is the capital city of Cambodia. At first, the idea of this was good, but now it wasn’t. All of the people wear black clothes and Kroma. This organization had killed all the people with knowledge because they want to be equal to the poor people. A lot of people were killed or being tortured. 

 

Anyway, by the end of this exploration, to show the people from different perspectives about the Khmer Rouge period, we have created many products such as Poem, Painting, fashion shows, and dance. Below are the poem and some pictures.  

“This Country Conjures”

 

12th century,

Angkor Empire has risen 

to be the largest pre-modern settlement 

in the world.

It was built to represent

Angkor’s military, art, and economy,

as well as the power of the

“God-King.”

Everyone lived peacefully

with a beautiful and powerful country.

 

But now it’s the 20th century.

The Khmer Rouge has risen.

April 17, 1975 called 

the Republic of Kampuchea. 

Phnom Penh was captured, 

and declared the 

Kingdom of Cambodia.

 

A week later, over 2 million citizens 

were pushed into the countryside.

Over 3 years, 8 months, and  20 days.

All the citizens lived under the control 

of the Khmer Rouge 

with No money, No education,

No religion, No clothing style.

 

At first

the idea of revolution was good…

But now it wasn’t.

Citizens with knowledge 

were being

Tortured, Murdered,

Lonely, Pain,

Fear, With teardrop 

Everyday.

 

A high school 

turned into an S-21 prison.

A peaceful Chinese cemetery

turned into a killing field.

Like the 18 prisons and 300 killing fields 

all around the country.

 

January 7, 1979.

The Khmer Rouge vanished

and the rules were over 

by getting help from Vietnam.

Everything had turned back.

 People were not being tortured.

People went back to school,

did their jobs,

found money to support their family. 

  

‘Even now, four decades on,

this small country still has the power to conjure.”

But people expect nothing more than they have…

People carry no ambition and no dreams. 

All they want is to be left alone. 

Right?

 

These memories always come up to people’s minds

They will never forget.

They don’t want to see it.

They don’t want to feel it.

They don’t want to touch it.

And they will never go back to it again.

 

All the clothes are showing from: Before Khmer Rouge During Khmer
All the clothes are show from: Before Khmer Rouge During Khmer
Clothes that people wear during the Khmer Rouge period Only Black clothes with Kroma

     

Posted on

Literacy Round 1

Case Study: Why do People flee home?

The first round of Literacy class, students were learning based on the case study: Why do people flee home? We use resources such as websites and books to further perceive the topic . We read a book called Inside out and back again, written by Thanhha Lai. When finished reading, students have a much more in-depth understanding about this very universal problem. At the end of the round, each student was required to write a poem about a made up character, and how he/she felt being a refugee and while fleeing home. Below is my poem. And it’s about a guy who flee home because of civil war happen in his country. 

 

I believe!

 

My name is Marko.

I am not Christian, but Muslim.

 

I grow up in Bosnia

living with my parents.

 

My house was so beautiful 

with one dike flow nearby.

 

I always fall asleep 

with the sound of the water 

That flow

From the dikes.

 

After seven years, my parents had died

Because of an accident.

 

Everything had turned inside out.

 

I need to live by myself

In order to survive.

 

I need to do everything.

It’s really hard for me 

Because I’m just 7 years old.

But I had to accept it.

 

But here, I’m 20 years old right now, 

Everythings had turned back,

I BELIEVE!

 

I live peacefully in Bosnia,

In the same house as usual.

 

I still always fall asleep

With the sound of water

That flow from the dikes. 

 

After two decades, 

I thought I will live peacefully forever.

 

But now it wasn’t,

WAR had turned my life

Back Inside out again.

 

Not just me,

Everyone were worried,

They don’t want that 

to happen in their country.

 

Civil war had begun

In my country.

All of the troops had declared. 

 

Before,

The sound of the water 

that flow from the dikes

Used to make me fall asleep.

 

But now,

Everynight,

I never fall asleep,

The sound of gun mixed with bomb

Making me feel more than

Spooky.

 

Sooner,

The war had come 

More closer to my home.

 

I need to escape 

so then I won’t get killed.

So I decide to move to France.

 

Now here I am,

Paris, France. 

I can do everything just to come here.

It’s safer than my country.

 

Paris welcome me so warm.

They don’t discriminate me,

Even Though I am a

Refugee.

 

I came out of the darkness 

and saw the lights here in Paris, France.

My life had turned Inside Out, but now Back Again. 

 

                                                                       Huykea Sun  

                                                                      Wednesday, October, 16, 2019 

                                                                       9:10 PM

Posted on

សំណេរ

ពំណូលមួយបានចែងថា៖ ការសិក្សាអក្សរសិល្ប គឺសិក្សាអំពីមនុស្ស ដើម្បីមនុស្ស

សេចក្តីអធិប្បាយ

អក្សរសិល្ប៍ មានមុខងារយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការផ្តល់ចំណេះដឹងដល់ អ្នកសិក្សា ឱ្យចេះស្វែងយល់ ពីជីវភាពរបស់មនុស្ស ឬសង្គមក្នុងសម័យកាលណាមួយ។ ដោយបានស្គាល់ ពីមុខងារនៃអក្សរសិល្ប៍ នេះហើយ ទើបមានទស្សនៈមួយបានចែងថា “ការសិក្សាអក្សរសិល្ប គឺសិក្សាអំពីមនុស្ស ដើម្បីមនុស្ស”។

តើការសិក្សាអក្សរសិល្ប៍ត្រូវសិក្សាពីមនុស្ស ហើយដើម្បីមនុស្សយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ?

ដើម្បីជាចង្គៀង សម្រាប់បំភ្លឺទៅដល់ការ បកស្រាយគំនិតប្រធានខាងលើនេះ យើងគួរគប្បី ស្វែងយល់ ន័យរបស់ពាក្យគន្លឹះ ប្រធានជាមុនសិន។ 

​“ អក្សរសិល្ប៍៉ ”​​៉​ គឺជាវិទ្យាស្យង់ដែលចោទ និង ដោះស្រាយ បញ្ហារបស់មនុស្ស នៅក្នុងសង្គម ទៅតាមសិល្ប៍ វិធីរបស់អ្នកនិពន្ធ។ វីឯ ពាក្យថា “ សិក្សា អំពីមនុស្ស ” គឺសំដៅ ទៅលើការសិក្សា អំពីបញ្ហាទាំងឡាយ របស់មនុស្ស ដែលពួកគាត់ តែងតែជួបប្រទះ ជាប្រចាំ។ ចំណែកឯ ពាក្យថា “ដើម្បីមនុស្ស”  វិញ គឺជាគោលបំណងក្នុងការអប់រំ ដល់​មនុស្ស គ្រប់ស្រទាប់ សម្រាប់ជិវិតប្រចាំថ្ងៃ។ ដូចច្នេះ បើយោងទៅតាមការបកស្រាយ ពាក្យគន្លឹះទាំងអស់នេះ គំនិតប្រធានខាងលើមានន័យថា ការសិក្សាអក្សរសិល្ប៍ គឺជាការសិក្សាអំពីបញ្ហាទាំងឡាយដែលមនុស្ស បានជួបប្រទះប្រចាំថ្ងៃ ហើយបានអប់រំ ដែលយកបញ្ហានោះ យកមកជាប្រយោជន៍ដល់​មនុស្ស គ្រប់ ស្រទាប់ ឲ្យប្រព្រឹត្តល្អ សម្រាប់ជិវិតប្រចាំថ្ងៃ នៅក្នុងសង្គម។ 

        ជាការពិតណាស់ បើយើង និយាយអំពីអក្សរសិល្ប៍ គឺសិក្សាអំពីមនុស្ស និងសង្គមមនុស្ស​​​​​។ អក្សរសិល្ប៍ត្រូវបានលើកយកមក ដើម្បីបញ្ហាញ អំពីជីវិតមនុស្ស នៅក្នុងសម័យកាលណាមួយមកបង្ហាញ និងឆ្លុះបញ្ចាំង។ ដូចជារឿងទុំទាវ បានសិក្សាអំពីជីវិតមនុស្សនាសម័យលង្វែក ក្នុងសតវត្សទីដប់ប្រាំមួយ។ កវីភិក្ខុសោម បានឆ្លុះបញ្ចាំង និងបញ្ហារឿងនេះ តាមរយៈការទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការជ្រើសរើស គូស្រករ របស់តួអង្គទុំ និងទាវ។ ដោយស្ថិតនៅក្រោម ការគាបសង្កត់ នៃអំណាច ក្នុងសម័យ នោះហើយ ទើប ធ្វើឲ្យ អ្នកទាំងពីរហ៊ានលះបង់អ្វីៗ គ្រប់យ៉ាង ដើម្បីឱ្យបានសម្រេចតាមបំណងប្រាថ្នារបស់ខ្លួន។ ឥរិយាបទ នេះក៏បានតម្រូវឲ្យទុំ និងទាវត្រូវប្រឈម នឹងឧបសគ្គ ម្តងហើយ ម្តងទៀត តាំងពីដើម រហូតដល់ ចប់ នៃរឿង។ ជាក់ស្តែង ទុំហ៊ានចាកសិក្ខាបទ ដោយមិនស្តាប់តាមពាក្យទស្សន៍ទាយ របស់គ្រូ ដែលមើល ឃើញថា នឹងត្រូវបាត់បង់ជីវិត បើសឹកក្នុងខែបុស្ស តែបើសឹកក្នុងខែពិសាខ ទុំនឹងបានឡើង ធ្វើធំ។ បញ្ហានេះ ជាបញ្ហាមួយ ដែលធ្វើឱ្យទុំត្រូវជ្រើសរើស ដោយសេចក្តីស្នេហា ជាធំ ដើម្បីបាន ជួបនាងទាវ។ ទង្វើនេះ កវីភិក្ខុសោម ចង់បង្ហាញថា សេចក្តីស្នេហា អាចធ្វើឱ្យមនុស្ស បោះបង់កិត្តិយស ឬអ្វីៗ លើសពីនេះ ទៅទៀត។ ក្រៅពីនេះ នាងទាង ហ៊ានចេញមុខប្រឆាំង ទៅនឹងម្តាយរបស់នាង ដែលបង្ខំ ឱ្យនាងព្រម រៀបការ ជាមួយម៉ឺនងួន។ នេះជាឧទាហរណ៍ ដែលកវីភិក្ខុសោម បានអប់រំ ឱ្យចេះ ទាមទារ សិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការ ជ្រើសរើសគូស្រករ សម្រាប់អនាគតរបស់ខ្លួនឯង។ ទុំនិងទាវ ហ៊ានបូជា អាយុជីវិត របស់ខ្លួនដោយ ឥតស្តាយស្រណោះ។ នេះហើយ កវីភិក្ខុសោម ចង់បង្ហាញពី ការគាបសង្កត់ នៃអំណាចក្នុងសម័យលង្វែក ដែលជាសម័យកាលមួយ បានបំបិទសិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការជ្រើសគូស្រករ របស់យុវជន។ បើយើងបង្វិលទៅរកមើល នូវអក្សរសិល្ប៍ មួយវិញទៀត ដែលមានឈ្មោះថា ភូមិតិរច្ឆាន។​ ដំណើររឿងនេះ បានបង្ហាញជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលស្ថិតនៅក្រោមនឹងអាណានិគមនិយមបារាំង។ រឿង ភូមិតិរច្ឆាននេះ បានរៀបរាប់ជុំវិញ រឿងប្រវត្តិ​សាស្ត្រមួយ ស្តីអំពីព្រឹត្តិការណ៍១៨ មេសា១៩២៥ នៅភូមិ ក្រាំងលាវ ឃុំក្រាំងលាវ ស្រុករលាប្អៀរ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដែលនៅទីនោះ មានក្រុម អ្នកក្លាហាន ខ្មែរមានបក្សពួកចំនួន២០នាក់ដឹកនាំដោយអ្នកក្លាហាន២នាក់។ ក្រុមអ្នកក្លាហាន ខ្មែរ ទាំងអស់ បានក្រោកឈរ តស៊ូទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព និងយុត្តិធម៌ សំរាប់ការរស់នៅ ដោយបាន តស៊ូ សងសឹក ដោយបានតស៊ូសម្លាប់បាដែស។ ទន្ទឹម នឹងនេះ កវី បានរៀបរាប់ ពីរភាពក្លាហាន ដែល ប្រជាជនមានក្នុងតស៊ូទៀមទារ សិទ្ធិសិរីភាព។ ស្រដៀងនឹងនេះដែរ រឿង ព្រះអាទិត្យថ្មី រះលើដែនដីចាស់ ក៍បានសិក្សា និងបង្ហាញអំពី ជីវិត មនុស្ស នាសម័យ សង្គមរាស្រ្តនាយម ផងដែរ។ កវី សួន សុរិន្ទ បានសបញ្ចាក់ និងបង្ហាញរឿងនេះ តាម​ រយៈ ជីវភាពរបស់មនុស្ស នាសម័យ សង្គមរាស្រ្តនាយម។ ជាក់ស្តែង ដំបូង សម មានមុខរបរ ជាអ្នករត់ ត្រីចក្រយាន ម្នាក់នៅទីក្រុង ភ្នំពេញ។ ទង្វើនេះ កវី សួនសុរិន្ទ ចង់បង្ហាញថា នៅឯសម័យ សង្គមរាស្រ្ត នាយមនោះ ត្រីចក្រយានគឺជា យាន្តជំនិះ មួយ​ដែល មនុស្សម្នារ តែងតែប្រើ សម្រាប់ធ្វើរដំណើរ ទៅទីណា មួយ។ ទន្ទឹម នឹងនេះ កវី សួន សុរិន្ទ ក៍បាន រៀបរាប់អំពី ការអភិវឌ្ឈន៍ នែប្រទេសកម្ពុជា នាសម័យ សង្គមរាស្រ្តនាយម ។ ដោយលើកយកមក នូវការអភិវឌ្ឈន៍ ទៅលើ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ផ្លូវថ្នល់ និងការអភិវឌ្ឈន៍ ផ្សេងៗ ជាច្រើនទៀត។ អាស្រ័យហេតុនេះ​ហើយ កវី សួនសុរិន្ទ ចង់បង្ហាញថា នៅឯសម័យ សង្គមរាស្រ្តនាយម នោះ គឺជាសម័យមួយដែលមានការអភិវឌ្ឈន៍ ច្រើនលើសលភ់។   

សរុបសេចក្តីមកការសិក្សាអក្សរសិល្ប៍ គឺពិតជាសិក្សាអំពីមនុស្ស ដើម្បីអប់រំមនុស្សពិតប្រាកដមែន។

  ជាលទ្ធផល នៃការបកស្រាយទស្សនៈប្រធានខាងលើនេះ បានបង្ហាញថា ទស្សនៈប្រធាន ពិតជាបានឆ្លុះបញ្ចាំងគំនិតសំខាន់ៗជាច្រើន ក្នុងការអប់រំ ឱ្យយើងស្គាល់ ពីតួនាទីសំខាន់ៗនៃ ស្នាដៃ អក្សរសិល្ប៍នីមួយៗ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ គំនិតប្រធាន ក៏បានបណ្តុះស្មារតីអ្នកសិក្សា ឱ្យចេះវិភាគ បញ្ហា ទាំងឡាយ ដែលមានក្នុងអក្សរសិល្ប៍ ដើម្បីទុកជាគតិអប់រំ ឱ្យបានល្អប្រសើរឡើងក្នុងជីវិតខ្លួន ក៍ដូចជា សង្គមរបស់យើង ផងដែរ៕

Posted on

Khmer Children’s Literature Books

Guess what, for this first round of this new year, I got one of my favorite exploration which is Khmer Children’s Literature Books. In this exploration we are aiming to write a collection of 6 children’s stories, one for each of the Liger Core Values. We also want to learn more about the benefits of reading at a young age, and spread this knowledge to Khmer parents and children. By this exploration we can improve our writing skills as well as our painting and drawing skills too. That is why this exploration can make us get more creative with our writing and design skills. So what are our 6 Liger Core Values? All of our 6 Liger Core Values are Ingenuity, Integrity, Appreciation, Determination, Optimism and Stewardship. We have divided all of our classmates into each Core Values. And the Core Value that my team got is Optimism. After 5 weeks we have completed all the story with both English and Khmer. Afterward, we need to draw the illustration and scanned into our computer. I really like this exploration, because we can create our own books for children to read as well as improving our writing and illustrating skills. And below is my team story if you want to read. (Both English and Khmer)

Sarah, A Girl Who Hopes

P1: There once was a 15-year-old girl named Sarah, living in the “Wisland​ ” city in the magical dimension with her parents, Mr. Vichear and Mrs. Sinoun. Wisland city was full of beautiful architecture, and the most beautiful structure in the city  was Magix. Magix was the school where younger fairies went to learn basic powers, so they could start learning magic and protect themselves from danger. 

P2: The buildings were all full of historical mementos from the ancestors who found Wishland. The Magix campus had many wonderful classes for magic practice. The school entrance was decorated with a big sign, reading “Magix Academy,” inscribed on a big rainbow board. In Wisland, there were five guardians securing the exit gate to other worlds and dimensions. Moreover, they protected Wisland from any dangers and helped the citizens live happy lives.

P3: “Sarah! Wake up! Wake up! It’s time to get up for school!” The alarm clock danced and shook its body like it was having a morning party. 

“Thanks, Alarm.” She yawned and got out of bed and started her morning activities. (Done)

P4: She went to take a shower. She put on a clean new uniform with a name tag on her shirt​ and went into the kitchen to eat her yummy breakfast. Then, she said “goodbye!” to her parents.

“Goodbye my lovely daughter, have a great day,” said her mom and kissed Sarah on her forehead. 

 “Yes, have fun and be brave, okay?” her dad said with a smile. 

She gave a huge hug to her parents. After that, she waved, looking at them with a happy smile. This was the best day because it was her first day of school. “How excited I am!” she kept saying to herself as she walked to the school bus. 

P5: Swish! Swish! the bus’s wheels were rolling toward the school. After about 10 minutes, they arrived. Sarah hopped out of the bus as bright as the sun. She made a lot of friends in just one day. 

P6: ​Sarah studied in a Medium class with Mr. Kosal.​Mr. Kosal has been a teacher at Magix since the first year after Magix started. People always admired him for his skills and experiences.​ Medium classes are second advanced classes at Magix. Students each received a wand from Mr. Kosal, and the class began. 

P7: Sarah and her classmates learned how to: talk to birds, grab bubbles of water using the wands, cast common spells like controlling objects, and flying around the school. Sarah was a kind-hearted girl. She always helped teach her classmates when they couldn’t understand. They were so upset when they failed, but with her positivity, she could make them smile once again, and convinced them to never give up.      

P8: Every day, she smiled, laughed, told stories, waved and said hello to everyone. She would do  silly dances just to make them laugh. With Sarah, Magix was positive and optimistic. With Sarah, Magix was full of happiness. 

P9: One morning, Sarah woke up with a sweaty forehead like she’d been exercising for hours. She breathed heavily but calmed down after a while. “I want to change the world!,” she said optimistically. Sarah rushed out of bed and accidentally pushed over a glass on the table near her bed. “Crack!” The glass shattered into a thousand pieces. Her parents heard it and came rushing in.

P10: “What happened to you, my darling?” Mrs. Sinoun asked, worried.

Sarah hesitated but answered, “I had a dream, a bad dream. The human world is full of negative emotions, they are not happy at all. I don’t want that to happen! I want to do something about it!” 

“Oh dear, please don’t be worried. It was just a dream. They are going to be okay. It is not our job to take care of them anyway,” Mr. Vichear  interrupted.

P11: She went to school as usual that day, but she went into the library to look for a book called “Teleporting to the human world.” She didn’t find what she wanted, so she went back to the classroom and met Mr. Kosal alone sitting on his chair. He narrowed his eyes and a blue light popped up in his two eyes, so bright. Then he returned back to his normal condition. 

P12: “How are you doing, Sarah?” He asked gently after reading Sarah’s mind with his power. 

“Mr. Kosal, please listen to me, I dreamed last night about all the negative feelings in the human world and how everyone in that world was unhappy. I really want to help them,” she said, her voice full of concern.

“Well, I could help you, but one thing you’d have to know is the spell that can…” He stopped for a moment and started to think about whether to tell her or not. 

“Teleport, right? that’s what I need, please! please!” she begged. 

“But no, I can’t,” he said quietly.

“Why, why can’t I have it?” She asked, feeling unhappy. Mr. Kosal thought for a moment.

“Okay, I will give it to you because I think you can take care of it well and I trust you and believe you will use it for the good. So yes, you canwould have it from me, Sarah,” he changed his mind. 

“Yes, I understand, thank you! Soon, I will bring optimism there with me,” Sarah cried happily.

Mr. Kosal gave Sarah the “Teleporting to the Human World” book. She was so happy after all.

P13: Sarah went back home after school, like normal. That night, she read and learned from the book until midnight, hiding it from her parents. Finally, she understood every spell listed in the book; she was ready for tomorrow.

P14: The next morning, her dad got up and went into Sarah’s room. He didn’t see her like he usually did. She was there on Monday, Tuesday, Wednesday, but not this Thursday. She had gone, no alarm clock danced, no toys were messy, and no lotus-haired girl sat on the bed as usual. Do you know where Sarah might be? 

P15: In Magix, students learn to control their powers and learn to cast common spells afterwards. There are many rules for students to follow. Students are not allowed out of Wisland, and especially not allowed to travel to the ‘human world,’ because of the dangers there. Wisland is so perfect anyway, so no one wants to travel elsewhere. 

P16: Meanwhile, Sarah uses her new powers to transform herself.

“Quaza (Eagle power) plus with Tellecelibi (Teleportation spell)…” Poof! She turned into an eagle and suddenly flew up into the sky. Poof! She was in another world now. She made sure it was the dimension that had appeared in her dream.   

P17: Sarah’s parents were really worried about her, and informed the guardians of the Wisland​​ to look for Sarah everywhere. The guardians then went to search for her at Magix. The school then realized that she was not at home either.  Then the whole school was worried! Everybody was looking for her. 

P18: Sarah had been in the human world for one week, wasting all of her spells, traveling without food, all just to make the world a happier one, yet nothing seemed to change. “My optimism spells didn’t work!” she said hopelessly, and cried. With no hope, she used her teleportation spell to go back to Wihland, full of disappointment.  

P19: After one week of her disappearance, she came back to her house. “Oh dear, where have you been?” her mother cried with a worried expression. 

“Why are you crying? Did something happen?” Mrs. Sinoune continued. Sarah told her mother the whole story. After hearing the story, Mrs. Sinoune sang a lullaby for her to fall asleep.

P20: The next morning, Sarah went to school as normal; she missed Monday, Tuesday, Wednesday and Thursday, but on Friday, she returned to Magix.

P21: It had been a while since she’d left the human world, but Sarah was still so upset that she couldn’t learn anything, not anything at all! After school, Mr. Kosal asked Sarah to meet him. He asked why she wasn’t really happy at school. Mr. Kosal knew she wasn’t being herself. Without her optimism, she wasn’t Sarah. Optimism was her golden characteristic. Sarah then told him the whole story.  

P22: With Mr. Kosal’s sweet, plum voice like medicine, Sarah was able to heal her pain, and understand that casting spells were not the proper way to change something. 

“Optimism starts from the heart, and the dedication and passion to become a happier and more optimistic person. More importantly, optimism takes time. Risking yourself to help others isn’t a good idea either,” Mr. Kosal advised in his sweet tone. 

P23: “Thank you my beloved teacher, and my parents that always support me whenever I need help. Here is the book, thank you for letting me borrow it for a while, but I don’t need it anymore. Your words to me were tremendous. I understood them all.”» Sarah replied with a soft, grateful voice. Sarah handed him the book.

P24: That night after talking to Mr. Kosal, she slept so peacefully, after a story from her mother.

3 Years Later

P25: “Sarah! Wake up! Wake up! It’s time to get up for school!” The alarm clock danced and shook his body like he was having a morning party. “Thanks, Alarm.” She yawned and got out of bed and started her morning activities. 

 

P26: She went to take a shower​ in the bathroom near her bedroom. She put on her new uniform for the graduation ceremony with her name, “Sarah,” on her shirt. She ate her yummy breakfast. Then, she said “goodbye” to her parents.

 

សារ៉ា ក្មេងស្រីដែលមានក្តីសង្ឃឹម

ទំព័រទី ១៖

កាលពីព្រេងនាយ មានក្មេងស្រីអាយុ ១៥ ឆ្នាំម្នាក់ ឈ្មោះ សារ៉ា រស់នៅជាមួយឪពុកម្តាយ របស់នាង គឺលោក វិជ្ជា និងអ្នកស្រី សុីនួន ក្នុងទីក្រុង​​ វិសលែន នៃពិភពវេទមន្តមួយ ។ ទីក្រុង​​ ​វិសលែន គឺជាទីក្រុង ដែលពោរពេញទៅដោយអគារស្រស់ស្អាតជាច្រើន។ នៅក្នុងចំណោមអគារទាំងនោះ អគារមួយ ដែលមានភាពស្រស់ស្អាតជាងគេបំផុតនោះ គឺ ម៉ាជីក្ស។ ម៉ាជីក្ស គឺជាសាលា ដែលមានទេពធីតាតូចៗជាច្រើន ទៅរៀនសិល្បសាស្ត្រ និងវេទមន្តផ្សេងៗ ដើម្បីការពារពួកគេ ពីគ្រោះថ្នាក់ទាំងឡាយ។

 ទំព័រទី ២៖

 អគារដ៏អស្ចារ្យនោះ ពោរពេញទៅដោយវត្ថុបុរាណ​ ដែលបុព្វបុរស បានរកឃើញ និងបន្សល់ទុក នៅក្នុងទីក្រុង វិសលែន នោះ។ បរិវេណសាលារៀន ម៉ាជីក្ស មានថ្នាក់រៀនអស្ចារ្យជាច្រើន សម្រាប់ការសាកល្បងប្រើប្រាស់វេទមន្ត។  ក្លោងទ្វារនៃសាលា ត្រូវបានព្យួរនូវផ្លាកសញ្ញា ដែលបានសរសេរនៅលើក្តារពណ៌ឥន្ធនូ ដ៏ធំមួយ ថា «សាលារៀន ម៉ាជីក្ស» ។ ទីក្រុង វិសលែន មានឆ្មាំទ្វារ ប្រាំនាក់ ដែលចាំការពារច្រកចេញ និងចូល ទៅកាន់ពិភពផ្សេងៗទៀត។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះពួកគាត់ ក៏មានតួនាទី ជួយការពារទីក្រុង ​វិសលែន ពីគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ដើម្បីធ្វើឲ្យអ្នកភូមិ មានជីវិតរស់នៅ យ៉ាងសប្បាយរីករាយ ។   

ទំព័រទី ៣៖

«​ សារ៉ា! ភ្ញាក់ឡើង! ភ្ញាក់ឡើង! ដល់ម៉ោងត្រូវទៅសាលារៀនហើយ! » នាឡិការោទិ៍របស់នាង បានបន្លឺឡើងហើយ រាំកន្ត្រាក់ខ្លួនវា ដូចជាមានពិធីជប់លៀងនាពេលព្រឹកអ៊ីចឹង។​​ «អរគុណហើយ នាឡិការោទិ៍ជាទីស្រឡាញ់។» សារ៉ា បានស្ងាប ហើយក៍ងើបចេញពីគ្រែ ដើម្បីចាប់ផ្ដើមរៀបចំខ្លួន ទៅសាលារៀន ។​

ទំព័រទី ៤៖

សារ៉ា បានដើរចូលទៅងូតទឹកក្នុងបន្ទប់ ក្បែរបន្ទប់គេង របស់នាង។ បន្ទាប់មក នាងក៏ស្លៀកពាក់ ឯកសណ្ខានថ្មីមួយដែលមានឈ្មោះរបស់នាង ប៉ាក់ជាប់នៅលើអាវ  រួចក៏ចុះទៅផ្ទះបាយដើម្បី ទទួលទាន អាហារពេលព្រឹក។ បន្ទាប់ពីញុាំអាហារពេលព្រឹករួចរាល់ហើយ​ នាងក៍បានជម្រាបលាម៉ាក់ប៉ា រួចធ្វើដំណើរទៅសាលារៀន។ «លាហើយ កូនស្រីសម្លាញ់ម៉ាក់! សង្ឈឹមថាថ្ងៃនេះ ជាថ្ងៃ ល្អមួយសម្រាប់កូនណា!»​ ម៉ាក់សារ៉ានិយាយ ហើយ ថើបថ្ងាស នាងថ្នមៗ។ «​សូមឲ្យសំណាងល្អ ហើយត្រូវតែមានភាពក្លាហានណាកូន!» ប៉ានាងនិយាយ ដោយញញឹមទៅកាន់ សារ៉ា។ នាងហក់ទៅ ឳបប៉ាម៉ាក់​នាង យ៉ាងណែន។  បន្ទាប់មក នាងក៏បានលើកដៃ​ និងញញឹមលាម៉ាក់ប៉ាយ៉ាងស្រស់ស្រាយ ទាំង។​ ពេលនាងដើរទៅកាន់ ឡានសាលា សារ៉ាគិតក្នុងចិត្តថា “ថ្ងៃនេះ គឺជាថ្ងៃដ៏ល្អបំផុត សម្រាប់ខ្ញុំ  ខ្ញុំពិតជារំភើបចិត្តណាស់ នៀក ”។

ទំព័រទី ៥៖

ត្រែន! ត្រែន! កង់ឡានក្រុងសាលា កំពុងតែវិលទៅមុខ សំដៅទៅកាន់ សាលារៀន។ ប្រមាណជា១០នាទីក្រោយមក ពួកគេ ក៏បានទៅដល់សាលារៀន។ សារ៉ា បានលោតចុះពីលើឡានក្រុងយ៉ាងសប្បាយរីករាយ ជាមួយនឹង ស្នាមញញឹមភ្លឺដូចជាពន្លីព្រះអាទិត្យ។ សារ៉ា បានជួបមិត្តភ័ក្តិជាច្រើន នៅក្នុងសាលា នាថ្ងៃដំបូងនោះ។

ទំព័រទី ៦៖

សារ៉ា គឹជាសិស្ស ដែលរៀន នៅក្នុងថ្នាក់កម្រិតមធ្យមមួយ ជាមួយ លោកគ្រូ កុសល ដែលបាន បង្រៀន តាំងពីសាលារៀន ម៉ាជីក្សចាប់ផ្តើមបើកដំបូងម្លេះ។ មនុស្សម្នារ តែងតែកោតសរសើរ អំពីជំនាញ និងបទពិសោធន៍បង្រៀនរបស់គាត់។ ថ្នាក់កម្រិតមធ្យមនេះ គឺជាថ្នាក់កម្រិត ខ្ពស់ទីពីរនៅក្នុង​ សាលារៀន ម៉ាជីក្ស។​ សិស្សានុសិស្សទាំងអស់នៅក្នុងថ្នាក់ បានទទួល រំពាត់វេទមន្ត ម្នាក់មួយៗ ពីលោកគ្រូ កុសល ។ បន្ទាប់មកពួកគេក៏ចាប់ផ្ដើម សិក្សាមេរៀនវេទមន្តផ្សេងៗ យ៉ាងសប្បាយរីករាយ។

ទំព័រទី ៧៖

សារ៉ា និង​មិត្តរួ​មថ្នាក់ របស់នាង រៀនអំពីរបៀប​និយាយជាមួយសត្វបក្សី និងរៀនចាប់ពពុះទឹក ដោយប្រើរំពាត់វេទមន្ដ  របស់ពួកគេ។​ សិស្សានុសិស្សទាំងអស់ ក៏បានហាត់រៀន ប្រើវេទមន្ដ ដើម្បីបញ្ជា វត្ថុផ្សេងៗ និងរៀនជិះអំបោសទិព្វ ហោះជុំវិញសាលាផងដែរ។ 

សារ៉ា គឺជាក្មេងស្រី ដែលចិត្តល្អម្នាក់។ នាង តែងតែជួយយកអាសា មិត្តរួមថ្នាក់របស់នាង នៅពេលដែល ពួកេគ រៀនពុំសូវទាន់។ ជួនកាល មិត្តភ័ក្តិរបស់នាង បានប្រលងធ្លាក់ ហើយពួកគេ ក៏មានអារម្មណ៍មិនសប្បាយចិត្ត និងសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំង។ ក៏ប៉ុន្ដែ ចំពោះសារ៉ាវិញ នាងតែង មានគំនិតសប្បាយៗ និងវិជ្ជមានជាច្រើន​ ដែលជាមូលហេតុ ធ្វើឲ្យមិត្តរបស់នាង មានអារម្មណ៍សប្បាយ និងពេញចិត្ត នូវអ្វីដែលពូកគេទទួលបាន។ សារ៉ា តែងតែលើកទឹកចិត្ត ឲ្យពួកគេ ខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តទៀត  ដែលជាកត្តា ធ្វើឲ្យពួកគេ មិនបាក់ទឹកចិត្ត និងបោះបង់ចោលការព្យាយាម របស់ពួកគេនោះទេ។

ទំព័រទី ៨៖

ជារៀងរាល់ថ្ងៃ នាងតែងតែនាំយកមកនូវ សកម្មភាពសប្បាយៗ ចូលទៅក្នុងថ្នាក់។ ជួនកាល នាង និទានរឿង និងរាំកំប្លែងៗ ដើម្បីធ្វើឲ្យមិត្តភក្តិនាងសើចសប្បាយ។ សារ៉ា រួសរាយរាក់ទាក់ខ្លាំងណាស់។ នាងតែងតែនិយាយ​សួរសុខទុក្ខទៅកាន់អ្នកគ្រប់គ្នា។​ ដោយសារតែ គំនិតវិជ្ជមាន របស់នាង​ សារ៉ា​ ធ្វើឲ្យសាលារៀន ម៉ាជីក្ស មានភាពប្រសើរ សប្បាយរីករាយ និង សុភមង្គលជាងមុនឆ្ងាយណាស់។ 

ទំព័រទី ៩៖

នាព្រឹកមួយ សារ៉ា បានភា្ញក់ពីគេង ដោយមានញើសសើមពេញថ្ងាស ហាក់បីដូចជា បានហាត់ប្រាណអស់រយ:ពេល រាប់ម៉ោងអុីចឹង ។​ នាង បានដកដង្ហើមយ៉ាងធំ ហើយក៏បានស្ងប់​ចិត្តវិញ បន្ទាប់ពីបុ៉ន្មាននាទីក្រោយមក។​ នាងនិយាយ ដោយច្បាស់ក្នុងចិត្តថា «ខ្ញំុចង់ ផ្លាស់ប្ដូរ ពិភពលោក!» ។ សារ៉ាប្រញាប់ងើបចេញពីគ្រែយ៉ាងលឿន ហើយក៏បានជ្រុលដៃច្រានកែវ នៅ លើតុ ក្បែរគ្រែ ធ្លាក់បែក ប្រាវជាមួយពាន់បំណែក!។ ឪពុកម្តាយរបស់នាង បានឮ ហើយ ក៏ប្រញាប់ចូលមកមើល។

ទំព័រទី ១០៖

«​មានរឿងអ្វី កូនសំលាញ់?» អ្នកស្រី​សុីនួន សួរកូនរបស់គាត់ដោយកី្តបារម្ភ។ 

«សារ៉ា» រាងស្ទាក់ស្ទើរបន្តិច ប៉ុន្តែនាងឆ្លើយទៅម៉ាក់នាងថា៖ 

«កូន  សុបិន្តមួយដែល មិនល្អ។ ពិភពមនុស្ស គឺកំពុងតែ​ ទទួលរង នូវអារម្មណ៍មិនល្អ ពួកគេ មិនសប្បាយចិត្ត ទាល់តែសោះ! កូនមិនចង់​មានរឿង ដូច្នេះ កើតឡើង នោះទេ! កូន ចង់ធ្វើអី្វមួយ ដើម្បីជួយ​រឿងនេះ!»។​

 លោក វិជ្ជា ក៏ប្រញាប់ឆ្លើយកាត់ សារ៉ា ទាំងនាង មិនទាន់និយាយចប់ ផង«អូ! កូនសំលាញ់ កូនកុំព្រួយបារម្ភអីណា។ វាគ្រាន់តែជា សុបិន្តបុ៉ណ្ណោះនោះទេ។ ពួកគេ នឹងមិនអីទេ ណា‌‍‍‍៎។​ វាមិនមែនជា ការងារយើង ដើម្បីទៅការពារពួកទេនោះទេ ។» 

 

ទំព័រទី ១១៖

នៅថ្ងៃ​ដដែល នាងក៏បានទៅសាលារៀន ដូចសព្វមួយដង​។  ក៏ប៉ុន្តែ ថ្ងៃនេះនាង បានចូលទៅក្នុងបណ្ណាល័យ របស់សាលារៀន  ដើម្បីស្វែងរកសៀវភៅមួយក្បាលឈ្មោះថា «ដំណើរឆ្លងទៅកាន់ភពមនុស្ស»។​ ប៉ុន្តែគួរ​សោកស្តាយ នាង​មិនបានស្វែងរកសៀវភៅ ដែលនាងចង់បាននោះទេ ។ ដូច្នេះហើយ នាងក៍ បានដើរចូលទៅ ក្នុងថ្នាក់រៀនវិញ ដូចធម្មតា ហើយនាង ក៏បាន ជួបនឹង លោកគ្រូ កុសល  ដែលកំពុងអង្គុយលើកៅអី នៅក្នុងថ្នាក់ តែម្នាក់ឯង។ គាត់បិទភ្នែកប្រឹមៗ  ហើយពន្លឺ ពណ៌ខៀវដ៏ភ្លឺ ឮក៍បានលេចចេញ ពីក្នុងកែវភ្នែកទាំងពីររបស់គាត់។ ភ្លាមៗនោះ គាត់​បាន វិលត្រឡប់មក ស្ថានភាពធម្មតាវិញ។

ទំព័រទី ១២៖

«យ៉ាងម៉េចហើយ​ ​?​»​ គាត់សួរដោយ សម្លេងទន់ភ្លន់ បន្ទាប់ពី បានមើលដឹងពីអារម្មណ៍ របស់ សារ៉ា ដោយប្រើ ​ដ៏អស្ចារ្យ របស់គាត់ ។ 

« លោកគ្រូ សូមស្តាប់ខ្ញុំបន្តិចទៅ យប់មិញ ខ្ញុំយល់សប្តិ​ ហេតុការ​មិនល្អជាខ្លាំង ដែលបានកើតឡើង នៅក្នុងពិភពមនុស្ស ហើយមនុស្ស គ្រប់គ្នានៅក្នុងភពនោះ ដូចជាមិនសប្បាយចិត្តទាល់តែសោះ! ។​ ខ្ញុំពិតជា ចង់ជួយ​ពួកគេខ្លាំងណាស់ លោកគ្រូ!»  នាងនិយាយ ដោយកី្តបារម្ភ ។

«​ល្អណាស់ លោកគ្រូអាចជួយកូនបាន ប៉ុន្តែថាមពលនេះ វាអាចប្រើសម្រាប់………» គាត់ឈប់បន្តិច ហើយ

ចាប់ផ្ដើមគិតថា គួរតែប្រាប់«សារ៉ា» ឬអត់ ។ 

«ឆ្លងភពមែនទេ? មួយហ្នឹងហើយគឺជាអ្វីដែលខ្ញុំត្រូវការ សូមមេត្តាជួយខ្ញំុបន្តិចផងទៅ លោកគ្រូ!» នាង និយាយអង្វរករ។

«ប៉ុន្តែ លោកគ្រូ មិនអាចឲ្យសៀវភៅនេះបានទេ» គាត់និយាយតិចៗ ។

«ហេតុអីទៅ ហេតុអីបានជាខ្ញុំមិនអាចយកសៀវភៅនោះបាន?» នាងសួរ ទាំងមិនសប្បាយចិត្ត ។

លោកគ្រូ កុសល គិតមួយសន្ទុះ ​ ។

មួយរំពេច​ លោកគ្រូបានផ្លាស់ប្តូរចិត្តរបស់គាត់។ «មិនអីទេ! លោកគ្រូនឹងប្រគល់សៀវភៅនេះ ឱ្យកូន ពីព្រោះលោកគ្រូ គិតថាកូន អាចថែរក្សាវាបានល្អ ហើយលោកគ្រូ ​ជឿជាក់លើកូនថា កូន នឹងយកវាទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់អ្វីដែលល្អណា!។ »

 «ចាស!​ ខ្ញុំយល់ហើយលោកគ្រូ ខ្ញំុសូមអរគុណលោកគ្រូ។ ឆាប់ៗនេះ ខ្ញុំនឹងនាំភាព សុទិដ្ឋិនិយម ទៅទីនោះជាមួយខ្ញុំ។ នាងនិយាយ ហើយយំបន្តិច ដោយសារសប្បាយចិត្តខ្លាំងពេក ។

លោកគ្រូ កុសល  ក៍បានឲ្យ សារ៉ា សៀវភៅមួយក្បាល គឺសៀវភៅ «ដំណើរឆ្លងទៅកាន់ភពមនុស្ស» ។  នាងពិតជា សប្បាយចិត្តយ៉ាងខ្លាំង បន្ទាប់ពីបានទទួល សៀវភៅមួយក្បាលនោះនៅក្នុងដៃ។

ទំព័រទី ១៣៖

សារ៉ា បានត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ដូចធម្មតា។ នាយប់នោះ នាង បានសិក្សាអ្វីៗ ដែលមាន នៅក្នុងសៀវភៅនោះ ដោយមិនឲ្យបា៉ម៉ាក់នាង ដឹង​សូម្បីតែបន្តិច។ នាង បានអានរហូតទាល់តែ យល់មេរៀនទាំងអស់ នៅក្នុងសៀវភៅនោះ ដើម្បីត្រៀមខ្លួន សម្រាប់ថ្ងៃស្អែក។ 

ទំព័រទី ១៤៖

នៅព្រឹកព្រលឹម ថ្ងៃបន្ទាប់ បា៉របស់​ សារ៉ា បានចូលក្នុងបន្ទប់ របស់នាង។ ប៉ុន្តែ គាត់ មិនបាន ឃើញ សារ៉ា ដូចសព្វមួយដង នោះទេ។ នាង បាននៅទីនោះ កាលពី ថ្ងៃច័ន្ទ អង្គារ និងពុធ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវបានបាត់ខ្លួននៅ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​។ នាងបាន បាត់ខ្លួនហើយ គ្មានសំឡេង នាឡិកា​នាពេលព្រឹក របស់នាងនោះទេ គ្មានប្រដាប់ក្មេងលេង ​រាយរប៉ាត់រ​ប៉ាយ​ ហើយគ្មាន ក្មេងស្រីសក់ផ្កាឈូកអង្គុយលើគ្រែដូចធម្មតានោះ​។​ តើអ្នក ដឹងទេ ថានាង ទៅណា​………?

ទំព័រទី ១៥៖

នៅក្នុងសាលា ម៉ាជីក្ស សិស្សទាំងអស់បានរៀនពីរបៀប បញ្ជាវេទមន្ត របស់ពួកគេ និងរៀន របៀបប្រើ ថាមពលតាមរយៈការ ​វេទមន្ត។​ នៅទីនោះ មានវិន័យច្រើនណាស់សម្រាប់សិស្ស។ សិស្សានុសិស្សទាំងអស់ មិនត្រូវបាន​ចេញពី​ ភពវីសលែន ទេ ហើយជាពិសេស​ មិន​ធ្វើដំណើរទៅ «ភពមនុស្ស»​ ជាដាច់ខាត ពីព្រោះទីនោះមានគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើន។ ប៉ុន្តែគ្មាន នរណាម្នាក់ ចង់​ដំណើរ ចេញទៅកន្លែងណាផ្សេងឡើយ ដោយសារ វីសលែន ជាកន្លែងដែលល្អ​ទៅហើយ។ 

ទំព័រទី ១៦៖

នៅក្នុងពេលនោះ សារ៉ា បានប្រើវេទមន្តថ្មីមួយ ដើម្បី​រូបរបស់នាង។ «ខ្វាហ្សា!(ថាមពល ឥន្រ្ទី) ជាមួយនិង ធេលេសុីបុី! (ថាមពល ឆ្លងភព)​…» ភូហ្វ! នាងប្រែក្លាយទៅជា ឥន្រ្ទីមួយក្បាល ​ហោះ ឡើងទៅលើមេឃ។ ភូហ្វ! នាងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងភពថ្មីមួយទៀតហើយ។ នាង ត្រូវតែប្រាកដថា ភពថ្មីមួយនោះ  ត្រូវតែជាភព ដែលបានកើតឡើងនៅក្នុង​របស់នាង។

ទំព័រទី ១៧៖

ម៉ាក់ប៉ារបស់សារ៉ា ពិតជាបារម្ភអំពីនាងខ្លាំងណាស់ ។ពួកគាត់ ក៏បានប្រាប់ដល់ ឆ្មាំនៃទីក្រុង វីសលែន នោះ​ ដើម្បីឲ្យពួកគាត់ជួយស្វែងរក សារ៉ា គ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់។ អ្នកគ្រប់គ្រង នៅភពនោះ ក៍បាន ដើរស្វែងរក សារ៉ា នៅឯសាលារៀន ម៉ាជីក្ស របស់នាង។ បន្ទាប់មក អ្នកនៅសាលាបានដឹងថានាង ក៏មិនបាននៅផ្ទះដែរ ។ អ្នកគ្រប់គ្នា ពេញសាលា ពិតជាបារម្ភពី សារ៉ា ណាស់! គ្រប់គ្នា កំពុងខំប្រឹងស្វែង រកនាងយ៉ាងស្វិតស្វាញ។

ទំព័រទី ១៨៖

សារ៉ា បានស្នាក់នៅក្នុងភពមនុស្ស អស់រយៈពេល មួយសប្ដាហ៍មកហើយ។ វា បាន ធ្វើឪ្យថាមពល និងសុខភាពរបស់នាងថមថយជាខ្លាំង។ នាង បានធ្វើដំណើរ ដោយគ្មានអាហារ និងធ្វើគ្រប់សព្វបែបយ៉ាងទាំងអស់ ក៏ព្រោះតែចង់ឲ្យពិភពលោកនោះ ប្រែក្លាយជាពិភពលោក ដ៏​រីករាយមួយ។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ វាដូចជាគ្មាន អ្វីផ្លាស់ប្តូរទាល់តែសោះ។ 

វេទមន្ត ​របស់ខ្ញុំ មិនដំណើរការទេ!» នាង និយាយដោយក្តីអស់សង្ឃឹម រួចយំ ។ ដោយគ្មានសង្ឃឹម តទៅមុខទៀត នាង ក៏បានប្រើថាមពលឆ្លងភពរបស់នាង ដើម្បីធ្វើដំណើរ ត្រឡប់ទៅភព វីសលែន របស់នាងវិញ ពោរពេញទៅដោយ សេចក្ដីអស់សង្ឃឹម។

ទំព័រទី ១៩៖

បន្ទាប់ពីមួយសប្តាហ៍​ ដែលសារ៉ា បានបាត់ខ្លួន នាងក៏បានត្រឡប់មកដល់ផ្ទះវិញ។ «‍ឳ! កូនសំលាញ់​ តើកូន បានបាត់ទៅទីណា?​» ម៉ាក់នាងយំ ដោយព្រួយបារម្ភជាពន់ពេក។ 

«​ហេតុអ្វី បានជាកូនយំ? តើ មានរឿងអី្វកើតឡើង?» អ្នកស្រី សុីនួនសួរ។ សារ៉ា ក៏បាន ប្រាប់ប៉ាម៉ាក់នាង អំពីរឿងរ៉ាវគ្រប់យ៉ាង ដែលបានកើតឡើងចំពោះនាង។ បន្ទាប់ពី បានស្តាប់ សំដីរបស់កូន ចប់សព្វគ្រប់ហើយ អ្នកស្រី សុីនួន ក៏ច្រៀងបំពេរកូន ឲ្យគេង លក់ទៅ។

ទំព័រទី ២០៖

ព្រឹកបន្ទាប់ឡើង​ សារ៉ា ក៍បានទៅសាលារៀន ដូចធម្មតា។ នាងមិនបានទៅសាលាអស់រយ:ពេល ៤ថ្ងៃមកហើយ ប៉ុន្តែនៅ ថ្ងៃ សុក្រ នាងក៍បាន ត្រឡប់មកសាលា ម៉ាជីក្ស វិញ​។

ទំព័រទី ២១៖

ពេលវេលាបានកន្លងផុតទៅមួយរយៈ ប៉ុន្តែ សារ៉ា នៅតែកើតទុក្ខជាខ្លាំង ដល់ថ្នាក់​

ធ្វើឪ្យនាងមិនអាចរៀនអ្វីបានទាល់តែសោះ! បន្ទាប់ពីរៀនចប់ហើយ លោកគ្រូ កុសល  បានសុំ  សារា៉ ជួបបន្តិច ។  គាត់បានសួរនាង ពីមូលហេតុដែលធ្វើឲ្យនាងមិនសូវ សប្បាយចិត្ត នៅសាលារៀន។ ​លោកគ្រូ កុសល ដឹងថា នាងមិនមែនជា​ សារ៉ា ដែលពោពេញទៅដោយភាពរិករាយ និងសុទិដ្ឋិនិយមដូចពីមុននោះទេ។ គាត់ដឹងថា ភាព​សុទិដ្ឋិនិយម គឺជាចរិត ដ៏សំខាន់របស់នាង ដែលតែងតែបង្ហាញចេញ ដោយគ្រប់កាយវិការនាងទាំងអស់។ ពេលនោះ សារ៉ា ក៍បានប្រាប់ លោកគ្រូរបស់នាង នូវរឿងគ្រប់យ៉ាងទាំងអស់។  

ទំព័រទី ២២៖

ដំបូន្មានដ៍ទន់ភ្លន់ម ពី លោកគ្រូ កុសល ​ ប្រៀបដូចជាថ្នាំទិព្វ អាចជួយឲ្យ សារ៉ា ស្បើយពីទុក្ខកង្វល់​ដែរនាងមានអញ្ចឹង ។ នាងក៍បានយល់ដែរថា ការប្រើ វេទមន្ត មិនមែនជាអ្វី ដែលនាងអាចប្រើ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរមនុស្សលោកនោះទេ។ 

«សុទិដ្ឋិនិយម ចាប់ផ្តើមចេញ ពីបេះដូង សេចក្តីប្រឹងប្រែង និងការចង់ក្លាយ ជាមនុស្ស ម្នាក់ដែលសប្បាយរីករាយ និង ជាមនុស្សដែល​មាន ភាពសុទិដ្ឋិនិយម មួយរូប ។ អ្វីដែលសំខាន់ នោះ គឺភាពសុទិដ្ឋិនិយម ត្រូវការពេលវេលាដើម្បីជ្រាបចូលទៅក្នុងបេះដូងនរណាម្នាក់ ។ ជាពិសេស ការធ្វើបាបខ្លួនឯងខ្លាំង ដើម្បីជួយអ្នកដទៃ ក៏មិនមែនសូវសមស្របប៉ុន្មានដែរ» ។ លោកគ្រូ កុសល  ផ្តល់ដំបូន្មាន ដោយសម្លេងស្រទន់ របស់គាត់ ។

ទំព័រទី ២៣៖

«ខ្ញំុ សូមអរគុណ លោកគ្រូ ប៉ា និងម៉ាក់ របស់ខ្ញំុច្រើន ដែលពួកគាត់ តែងតែគាំទ្រខ្ញំុ ជានិច្ច នៅពេលដែល​ខ្ញំុត្រូវការ។ នេះ គឺជាសៀវភៅ ដែលខ្ញំុ បានខ្ចី។ អរគុណច្រើន លោកគ្រូ ដែលបាន អនុញ្ញាតឲ្យខ្ញំុ ខ្ចី។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ខ្ញំុ ឈប់ត្រូវការវាទៀតទេ។ ពាក្យសម្តីរបស់លោកគ្រូ ចំពោះខ្ញុំ គឺពិតជាមានន័យ ខ្លាំងណាស់។ ខ្ញុំ បានយល់អ្វីៗ ទាំងអស់ហើយ»។ សារ៉ា បានតប ដោយប្រើសំឡេងទន់ភ្លន់។ សារ៉ា ក៏បាន​ ប្រគល់​ សៀវភៅនោះ ទៅលោកគ្រូនាងវិញ។

ទំព័រទី ២៤៖

នាយប់នោះ បន្ទាប់ពីបាននិយាយជាមួយ លោកគ្រូ កុសល នាង បាន គេងលង់លក់ យ៉ាងសុខស្រួល បន្ទាប់ពីបានស្តាប់រឿងនិទាន ពីម្តាយរបស់នាង​។

៣ឆ្នាំក្រោយមក!

ទំព័រទី ២៥៖

«​ សារ៉ា ភ្ញាក់ឡើង ភ្ញាក់ឡើង ដល់ម៉ោងត្រូវទៅសាលារៀនហើយ! » ម៉ោងរោទិ៍របស់នាង​ ដែលកំពុងរាំ ហើយកន្ទ្រាក់ខ្លួនវា ដូចជា ពិធី ជប់លៀង នាពេលព្រឹកអីចឹង។ «អរគុណហើយ នាឡិការោទិ៍ជាទីស្រឡាញ់ ។» សារ៉ា បានស្ងាប ហើយក៍ងើបចេញពីគ្រែ ដើម្បីចាប់ផ្ដើមរៀបចំខ្លួន ទៅសាលារៀន ។​

ទំព័រទី ២៦៖

សារ៉ា បានដើរចូលទៅងូតទឹកក្នុងបន្ទប់ទឹក ក្បែរបន្ទប់គេង របស់នាង។ បន្ទាប់មក នាងក៏ស្លៀកពាក់ ឯកសណ្ខានថ្មីមួយ ដើម្បីទៅកម្ម​វិធីបញ្ចប់ការសិក្សារ របស់នាង ដែលមានឈ្មោះនាង ប៉ាក់ជាប់នៅលើអាវ  រួចក៏ចុះទៅ ផ្ទះបាយដើម្បី ទទួលទាន អាហារពេលព្រឹក របស់នាង។ បន្ទាប់ពីទទួលទាន អាហារពេលព្រឹក រួចរាល់ហើយ​ នាងក៍បានជម្រាបលាម៉ាក់ប៉ា របស់នាង ហើយធ្វើ ដំណើរទៅសាលារៀន។

Posted on

“Cells are the building blocks of life”               

STEM is a subject that requires a lot of work in order to learn and know more about it. It is very challenging for me to learn science vocabulary. I use lots of my time to read more about the topic and find the meaning of the vocabulary that I don’t understand. Nowadays, I feel like I better catch up with all the work. RALPH WALDO EMERSON said, “LIFE IS A JOURNEY, NOT A DESTINATION”. This means that the process of learning is more important than the end goal. The best way to be a successful person to study hard. This term we are learning about Cell, which is the structure of every living organism. Cells are the building blocks of life. Cells have divided into two different types either prokaryotic cells, which lack a nucleus, or eukaryotic cells, which have a nucleus. But all cells must contain a cell membrane, cytoplasm, DNA, and ribosomes. As we learn, we are focusing on two different cells which are animal cell and plant cell. The difference between these two cells is because plant cell has a Cell wall, large vacuole and plastid compare to the animal cell don’t have. In conclusion, I enjoy learning about cells because it is interesting to learn and see it under the microscope. I’m excited to get to know more about these topics and it would be a very awesome thing if I could learn more deeply into it.