Healthy Community Engagement 

For this last round of my grade 10 years, I got into an exploration called “Healthy community Engagement”. Since we are in quarantine, we could not go outside and we just stayed home. But staying at home for too long, you just gonna increase your time on your screens, feeling bored and unproductive. That is why we created this exploration by trying to engage the community during this difficult time, to keep them healthy both mentally and physically, and enable everyone to connect with others, and generally make them feel motivated. In this exploration, our team tried to do some research on some activities to play that help us both mentally and physically. After we gathered a bunch of activities, each of us had to film ourselves playing those activities with our family members or friends. After that, we shared those videos with our Liger community in a form of encouraging them to enjoy those activities like us. We were having so much fun with our family members and friends while playing these activities. It really helped individuals to spend less time on screens but to spend more time with our friends and family. Some games even help us to exercise as well. In conclusion, I really enjoyed being a part of this project. It really helped me and my family and friends to feel connected in this hard time of the pandemic. I hope it will inspire everyone to do some activities to stay connected rather than just spending time on screens for too much.

Khmer TedTalk

ថ្នាក់ខ្មែរនៅក្នុងជុំសិក្សានេះ លោកបានឲ្យសិស្សានុសិស្សទាំងអស់ធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពី ប្រធានបទមួយ ហើយយកមកធ្វើបទបង្ហាញ ទៅកាន់លោកគ្រូ និងមិត្តរួមថ្នាក់។ ប៉ុន្តែ ការធ្វើបទបង្ហាញមួយនេះ នឹងធ្វើជារបៀប TedTalk ដោយមានស្លាយសម្រាប់បញ្ចាំង និងធ្វើវាឲ្យដូចជាការនិយាយរឿងមួយអីច្ចឹង។ នៅក្នុងការធ្វើបទបង្ហាញមួយនេះ ខ្ញុំបាន យកប្រធានបទ ទេវកថារបស់ប្រទេសក្រិក មកនិយាយ។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាព័ត៌មាន ខ្លះទាក់ទងទៅនឹងប្រធានបទមួយនេះ ដែរខ្ញុំបានលើកឡើងមកនិយាយក្នុងថ្នាក់។ 

វាពិបាកណាស់ ក្នុងការប្រាប់នៅពេលវេលាដ៏ច្បាស់លាស់មួយ សម្រាប់ការចាប់ផ្តើម នៃទេវកថាមួយនេះ ប៉ុន្តែមនុស្សជាច្រើន បានជឿជាក់ថាវាបានកើតឡើង ប្រហែលជាង ៤០០០ ឆ្នាំមុន ដែលត្រូវ ប្រហែលនឹង ១៦០០ មុន គ.ស ក្នុងសម័យ យុគសំរិទ្វ។ ទេវកថារបស់ ប្រទេស ក្រិក គឺជាបណ្តុំនៃរឿងរ៉ាវ វីរភាពអំពី អទិទេព ទេពធីតា វីរបុរស និងពិធីសាសនា ប្រពៃណី នៃប្រទេស ក្រិក នាសម័យបុរាណ។ រឿងរ៉ាវ ទាំងនោះដែរ ច្រើនតែបង្ហាញអំពីសង្គ្រាម និងការប្រយុទ្ធដោយវីរភាព, បិសាច ឬសត្វចម្លែកផ្សេងៗ ហើយក៏បាន បង្រៀនពីសារៈសំខាន់នៃភាពក្លាហាន  ការភ័យខ្លាច សេចក្តីស្រឡាញ់ និងអ្វីដែលខុស ឬអ្វីដែរត្រូវជាដើម។ ប្រទេសក្រិកនាសម័យនេះ បានប្រើទេវកថាអំពីអទិទេព និងទេពធីតាទាំង អស់នេះ ​ដើម្បីជួយពួកគេឱ្យយល់ដឹង បន្ថែមពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅជុំវិញខ្លួន។ ប្រជាជនក្រិកនាសម័យនេះដែរ ក៏បានជឿជាក់ថា ពិភពលោក គឺមានសភាពរាបស្មើហើយនៅចំកណ្តាលនៃសកលលោកនោះ គឺជាប្រទេស ក្រិក ហើយ​ មហាសមុទ្រ បានហូរ ពាសពេញពិភពលោកក្នុងចលនាតាម ទ្រនិចនាឡិកា។

បើយើងក្រឡេកទៅមើល ការចាប់ផ្តើមនៃទេវកថារបស់ប្រទេសក្រិកវិញ យើងបានឃើញថាអ្វីៗទាំងអស់ គឺបានចាប់ផ្តើមមកពី ខេអស់ (Chaos) ដែលដំណាងអោយ the void. បន្ទាប់ពីនេះ មានអទិទេព និងទេពធីតា ៥ អង្គដែលបានកើតចេញពី ខេអស់ (Chaos) ក្នុងនេះមានអទិទេព អេរូស អេលដឺ (Eros Elder) ដែលដំណាងឲ្យសេចក្តី ស្រឡាញ់ និងការបន្តពូជ អទិទេព ថាថារឹស (Tartarus) អ្នកគ្រប់គ្រង ឋាន​នរក (Underworld) អទិទេព អេរេបឺស (Erebus) ដំណាងឲ្យភាពងងឹត និងស្រមោល ទេពធីតា និក្ស (Nyx) ដំណាងឲ្យពេលយប់ និងទេពធីតាដែលសំខាន់ជាងគេនោះ គឺ ហ្គាយអា (Gaia) ឬក៏ហៅបានថា ម្តាយពិភពលោក។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងការបកស្រាយសង្ខេបមួយនេះ ខ្ញុំនឹងផ្តោតសំខាន់ទៅលើ ទេពធីតាហ្គាយអា (Gaia) តែប៉ុណ្ណោះ។ បន្ទាប់ពីនេះ មានអទីទេព ៣ អង្គដែលបាន កើតចេញពីទេពធីតាហ្គាយអា (Gaia) ដែលមានដូចជាអទីទេពអូរីអា (Ourea) ដំណាងឲ្យភ្នំ អទីទេពយូរេនឹស (Uranus) ដំណាងឲ្យមេឃ និងអទីទេពផនធឹស (Pontus)​ ដំណាងឲ្យសមុទ្រ។ លុះក្រោយមក ទេពធីតាហ្គាយអា (Gaia) និងអទីទេពយូរេនឹស (Uranus) បានស្រឡាញ់គ្នា ហើយក៏បាន សាយក្លប (Cyclopes) Titan ដែរបានភ្នែកមួយ ហិកាថងខឺរីស (Hecatonchires) Titan ដែរមានក្បាល ៥០ និងដៃ ១០០ និងមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក៏មាន Titan ដែរសំខាន់ទាំង ១២ ផងដែរ។ ប៉ុន្តែ ក្នុង Titan ដែរសំខាន់ទាំង ១២ នោះ ខ្ញុំនឹងធ្វើការបកស្រាវតែ ២ សំខាន់តែប៉ុណ្ណោះគឺ ក្រូនឹស​​ ​(Cronus) ជាអទិទេព ដំណាងឲ្យការប្រមូលផល និងរៀអា (Rhea) ជាទេពធីតាដំណាងឲ្យការបន្តពូជ។ បើយើងក្រឡេកមើល ក្រូនឹស​​ ​(Cronus) អទិទេពមួយនេះបានជួយហ្គាយអា (Gaia) ដែរជាម្តាយរបស់គេ ដោយការដណ្តើមអំណាចពី យូរេនឹស (Uranus) ដែលជាឪពុករបស់ខ្លួន។ ក្រូនឹស​​ ​(Cronus) បានទទួលជ័យជំនះលើការដណ្តើមអំណាច មួយនេះ ដោយសារការជួយពីសាយក្លប (Cyclopes) និងហិកាថងខឺរីស (Hecatonchires)។ ដោយការមិន ដឹងគុណ បន្ទាប់ពីក្រូនឹស​​ ​(Cronus) បានអំណាចរបស់ខ្លួនហើយ គេក៏បានចាប់ សាយក្លប (Cyclopes) និងហិកាថងខឺរីស (Hecatonchires)​ ដាក់ក្នុងគុក នៅឯឋានរក។ ក្រូនឹស​​ ​(Cronus) ក៏បានចាប់ចិត្តស្រឡាញ់ នឹងរៀអា (Rhea) ដែរជាបងស្រីរបស់ខ្លួន។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ គេបានដឹងថានាថ្ងៃអនាគត កូនរបស់ក្រូនឹស​​ ​(Cronus) នឹងដណ្ដើមដំណែងរបស់គាត់ ដូចដែរគាត់បានធ្វើទៅលើឪពុករបស់គាត់អីច្ចឹង។ ដូច្នេះហើយ ដោយ ការភ័យខ្លាច នៅពេលដែរកូនរបស់គាត់កើតមក គាត់តែងតែលេបកូនរបស់គាត់ចូលទៅក្នុងពោះទាំងអស់។ កូន ៥ ដំបូង សុទ្ធតែត្រូវក្រូនឹស​​ ​(Cronus) លេបចូលក្នុងពោះទាំងអស់ ក្នុងនោះមាន ទេពធីតាហេស្ទីអា​ (Hestia) ទេពធីតាឌីមីរឺ (Demeter) ទេពធីតាហេរា (Hera) អទិទេពហេដីស (Hades) និងអទិទេពផូសាយដិន​​ (Poseidon)។ ខណៈពេលនោះដែរ នៅពេលដែរកូនទី ៦ របស់គាត់បានកើតមក ប្រពន្ខរបស់ក្រូនឹស​​ ​(Cronus) ដែរជាទេពធីតា រៀអា (Rhea) បានលេងល្បិចនឹងគាត់ ដោយសារតែទេពកញ្ញាមិនចង់ឲ្យកូនរបស់គាត់ត្រូវបាន ប្តីរបស់ខ្លួន លេបទៀតទេ។ ហេតុនេះហើយ បានជាទេពកញ្ញា បានយកកូនទី ៦ របស់ខ្លួនទៅលាក់ទុកនៅកន្លែកដ៏មាន សុវត្ថិភាពមួយ។ លុះក្រោយមក កូនទី ៦ មួយនេះបានក្លាយទៅជាអទិទេពមួយដែរយើងតែងតែស្គាល់ និងបាន ដឹងគឺ ហ្ស៊ូស (Zeus)។ ទេពធីតារៀអា (Rhea) ក៏បានយកថ្មមួយមកដំណាងថាជា ហ្ស៊ូស (Zeus) ហើយក្រូនឹស​​ ​(Cronus) ក៏បានលេបថ្មនោះទៅ។ នៅពេលដែរបានធំដឹងក្តីឡើង ដោយមានចិត្តចង់ជួយបងប្អូនរបស់ខ្លួន ដែរត្រូវបានឪពុកលេប ទៅនោះ ហ្ស៊ូស (Zeus) ក៏បានបន្លំខ្លួន ហើយឲ្យថ្នាំដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិមួយទៅក្រូនឹស​​ ​(Cronus) ដែរនឹងធ្វើឲក្រូនឹស​​ ​(Cronus) ខ្ជាក់កូនរបស់ខ្លួនដែរបានលេបទៅ រួមទាំងថ្មនោះផងដែរ។ នៅពេលដែរបានជួយ បងប្អូនរបស់ខ្លួនហើយ ក៏បានចូលទៅជួយសាយក្លប (Cyclopes) និងហិកាថងខឺរីស (Hecatonchires) ដែរត្រូវ បានក្រូនឹស​​ ​(Cronus) ចាប់ដាក់ក្នុងគុក នៅឯឋានរក។​ ស្របពេលនោះដែរ សាយក្លប (Cyclopes) បានបង្កើត Trident ឲ្យអទិទេពផូសាយដិន​​ (Poseidon) ដែរអាចគ្រប់គ្រងសមុទ្រនានា បង្កើតស៊ូណាមិ និងរញ្ជួយដីជាដើម។ សម្រាប់អទិទេពហេដីស (Hades) វិញ សាយក្លប (Cyclopes) បានបង្កើតមួកមួយដែរអាចជួយបំបាំងកាយបាន។​ ចំណែកឯអទិទេពហ្ស៊ូស (Zeus) វិញ សាយក្លប (Cyclopes) ក៏បានបង្កើត thunderbolt មួយដែរអាចប្រើដើម្បី គ្រប់គ្រង ផ្គរលាន់ រន្ទះ ខ្យល់ ភ្លៀងជាដើម។  

សង្គ្រៀមរវាងអទិទេពហ្ស៊ូស (Zeus) និងអទិទេពក្រូនឹស​​ ​(Cronus) បានកើតឡើងរហូតទៅដល់ ១០ ឆ្នាំ។ ដោយការជួយពីសាយក្លប (Cyclopes) ហិកាថងខឺរីស (Hecatonchires) និងអទិទេពផ្សេងៗទៀត អទិទេពហ្ស៊ូស (Zeus) បានទទួលជ័យជំនះលើការដណ្តើមដំណែងពីឪពុករបស់ខ្លួន។ ចាប់ពីពេលនោះមក ហ្ស៊ូស (Zeus) ក៏បាន ក្លាយជាស្តេចនៃអទិទេព និងទេពធីតាទាំងឡាយ​ ហើយក៏ជាអទិទេពមួយដែរដំណាងឲ្យ មេឃ ភ្លៀង ផ្គរ និងរន្ទះ។ អទិទេពផូសាយដិន​​ (Poseidon) វិញក៏ក្លាយជាអទិទេពដំណាងឲ្យ សមុទ្រនានា និងអទិទេពហេដីស (Hades) ក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រង ឋាននរក។ ជាមួយគ្នានេះដែរ អទិទេពហ្ស៊ូស (Zeus) ក៏បានស្រឡាញ់គ្នាជាមួយ ទេពធីតា ហេរា (Hera) ហើយ ក្រោយមកទេពធីតាហេរា (Hera) ក៏ក្លាយទៅជាម្ចាស់ក្សត្រីនៃអទិទេព និងទេពធីតា ទាំងឡាយ។  អទិទេពហ្ស៊ូស (Zeus) ទេពធីតាឌីមីរឺ (Demeter) ទេពធីតាហេរា (Hera) និងអទិទេព ផូសាយដិន​​ (Poseidon) និងកូនរបស់អទិទេពហ្ស៊ូស (Zeus) ចំនួន ៨ រូបទៀត ត្រូវបានក្លាយជា The Olympian Gods ដែរជាជំនាន់ អទិទេព និងទេពធីតាចុងក្រោយបង្អោះ នៃទេវកថា របស់ប្រទេស ក្រិក។ ចំណែកឯ ហេដីស (Hades) ក៏បានក្លាយជា អ្នកគ្រប់គ្រងនៅ ឋាននរក។ ជាដើមចមនៃឈ្មោះ Olympian នោះ ដោយសារតែ អទិទេព និងទេពធីតា​ទាំង ១២ រូបនេះបានយក​ ភ្នំ Olympic ជាកន្លែងស្នាក់នៅ។ Olympic គឺជាភ្នំមួយស្ថិតនៅក្នុងប្រទេស ក្រិក។ អទិទេព និងទេពធីតា​ ទាំង ១២ រូបដែរជា The Olympian Gods នោះមានដូចជា៖ 

  • Aphrodite – ទេពធីតានៃសម្រស់ និងសេចក្តីស្រឡាញ់
  • Athena –  ទេពធីតានៃប្រាជ្ញា និងក្បួនសឹកសង្គ្រៀម
  • Artemis – ទេពធីតានៃសត្វព្រៃ ការបរបាញ់ និងដំណាងឲ្យ ព្រះច័ន្ទ
  • Ares -​ អទិទេពនៃភាពក្លាហាន និងការធ្វើសឹកសង្គ្រៀម
  • Apollo – អទិទេពនៃការព្យាបាល និងឱសថ លេងតន្រ្តី និងដំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យ
  • Demeter – ទេពធីតាដំណាងឲ្យការដាំដំណាំ និងកសិកម្មនានា
  • Dionysus –  អទិទេពនៃស្រា បន្លែ និងពិធីបុណ្យនានា
  • Hephaestus – អទិទេពដំណាងឲ្យភ្លើង​ ឬការផលិតអាវុធផ្សេងៗ
  • Hermes – អទិទេពនៃពាណិជ្ជកម្ម និងជាអ្នកនាំសារសម្រាប់អទិទេព និងទេពធីតាផ្សេងៗ
  • Hera – ទេពធីតាដែរដំណាងឲ្យការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ហើយក៏ជាម្ចាស់ក្សត្រីនៃអទិទេព និងទេពធីតា ទាំងឡាយ
  • Poseidon – អទិទេពនៃសមុត្រ (ទឹកជាទូទៅ)
  • Zeus – អទិទេពដែរដំណាងឲ្យមេឃ ផ្គរលាន់ រន្ទះ ខ្យល់ ភ្លៀងជាដើម ហើយក៏ជាស្តេចនៃ អទិទេព និងទេពធីតាទាំងឡាយ 

Cambodia Economy Book Writing

For this round 4, I got to continue my work from where I left on in this project from the last round, Cambodia Economy Book planning. Our book is divided into different sectors based on the Cambodian economy. In each sector, there are different sections too. We divided our members into teams to work on each sector. I got to work in the Public sector, one of the sectors that talk about government revenue and expenditure, how did the government get the money, what does the government spend that money on, and the government debt. This round, we also got to meet with different experts that work in each sector to ask them for specific information for our book. By the end of this round, I got to learn more about the Cambodian Economy specifically toward my sector that I worked on, the Public sector.  

English  Literacy Module 3 (Just Mercy)

In this round 3 of the academic year, we learned about justice in our English literacy class with the essential questions: 

  • Who is responsible for improving society?
  • If there are multiple sides to every story, how do I know what is true? 

We have to read a book called “Just Mercy” by Bryan Stevenson in order to discuss these essential questions. For our skills on this project, we aim to focus on rhetorical analysis (triangle & situation). This rhetorical analysis has 3 techniques which are:  

  • Patho, techniques appeal to emotion
  • Logos, techniques appeal to logic
  • Etho, techniques to build credibility

Just Mercy is a book that is based on real events which talked about how Bryan Stevenson helped to bring justice to the poor, the wrongly condemned, women and children. In this book, it was mainly focused on how he helped Walter McMillian. Walter McMillian was convicted and sentenced to death for the murder of a young white woman in Monroeville, Alabama. But he was wrongly convicted so Bryan and his team tried their best to help find justice for him. 

After learning about this, I started to make more awareness toward this topic. Some people are truly wrongly convicted and it is really unfair for them. They deserve justice too. At the end of this topic, we also got to do a debate on “The Death Penalty is applied unfairly and should not be used”. It helped us to gather information and learned about the death penalty. To be honest, I am still in the middle of this topic whether it should be eliminated or not. But if that person kills another person, he or she must pay back their life to be executed. But before executed, we must have to prove that person is the right one and had committed murder to another person. That way, I might agree more with that. 

From the movie (Just Mercy)
From the book (Just Mercy)
Bryan Stevenson

Cambodia Economy Book Planning 

5 years ago, our former senior created the Cambodian Economy book. It was so successful. So now, it is time to create volume 2 after 5 years but this time, it will be created by us. Last round, a group of students were planning the structure of how this book will look like or what the contents will be contained in this book. Also, they started to research and gather a lot of resources. But this round 3, we just continue from where they left on which was making some changes to the structure as the whole group and checking the resources whether it is appropriate or not. We also started with the draft writing and searched for more information if needed. Based on this experience, at first, I was a little bit scared because I knew almost nothing about the economy. But after being a part of this project, I got to understand the Cambodian economy better and am looking forward to learning and being a part of this project more.    

Cambodian University Support Platform

When it comes to the word university, I feel like my mind is a mess because I don’t even know what to do at the university. I don’t have any actual goals or what I’m passionate about yet. I still need more time to decide on that. And I know that not only me is facing this problem right now. Many students all around the world are stressing about it. After they finish high school they will be like “What’s next?” It’s hard for them to understand what is university or what will we do at the university. So this is why one of our alumni came up with an idea to create a university support platform that provides all of those resources that they need to know about university. It is called “Cambodian University Support Platform” or “CUSP”. Our goal is to create a platform that will provide helpful resources to high school students when considering their career and life path after they graduate from high school. In this platform, there will be a lot of content that we are willing to provide to them such as how to apply for university? What is the major? And many other more resources. Below is the video that will be showing the introduction of CUSP.

https://www.youtube.com/watch?reload=9&v=FFCLIQd0ZRk&feature=youtu.be

 

Here is the link to our Facebook page to see what we have done.

https://www.facebook.com/cambodiausp

វិធីសាស្ត្រតែងសេចក្តីបែបប្រៀបធៀប

១. សេចក្តីផ្តើម

– លំនាំបញ្ហា 

– ចំណូលបញ្ហា  

– ចំណោទបញ្ហា 

២. តួសេចក្តី

– ឃ្លាភ្ជាប់សេចក្តី

– ពន្យល់ពាក្យគន្លឹះ

– ពន្យល់ន័យប្រធាន

– បកស្រាយប្រធាន

  • លក្ខណៈដូចគ្នា
    • សរុបលក្ខណៈដូចគ្នា  
  • លក្ខណៈខុសគ្នា
    • សរុបលក្ខណៈខុសគ្នា
  • សរុបរួម

៣. សេចក្តីបញ្ចប់

– វាយតម្លៃប្រធាន (ឬកម្មវត្ថុប្រៀបធៀប)

– មតិចូលរួម

 

សំណេរប្រៀបធៀប​រវាង ទំុទាវ ទៅនឹង រូ៉មីអូ​ និងជូលីអែត

ប្រធានបទ: ចូរធ្វើការប្រៀបធៀបសេចក្តីស្នេហារបស់រឿង ​ទុំទាវ ទៅសេចក្តីស្នេហាររបស់រឿង រូ៉មីអូ និងជូលីអែត។​ 

អក្សរសិល្ប៍ មានមុខងារយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការផ្តល់ចំណេះដឹង ទៅដល់អ្នកសិក្សា ឱ្យមានឱកាសបាន ស្វែងយល់បន្ថែមអំពី ជីវភាពរបស់មនុស្ស សេចក្តីស្រឡាញ់ បរិបទសង្គម ក៏ដូចជាការគ្រប់គ្រង់ របស់អ្នកដឹកនាំ ណាមួយ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ អក្សរសិល្ប៍អាចឆ្លុះបញ្ចាំងរឿងរាវជាច្រើនទៀត ដែលបានកើតឡើង នាសម័យ កាលណាមួយ ដែលអ្នកនិពន្ធបានតាក់តែងយកមកបង្ហាញ។ ស្រដៀងនឹងនេះដែរ មានអក្សរសិល្ប៍ជាច្រើនដែល បាន និយាយទាក់ទងទៅនឹង សេចក្តីស្នេហា។ សេចក្តីស្នេហា បានកើតឡើងនៅក្នុងចិត្តមនុស្សគ្រប់ៗរូប តាំងពី ដឹងក្តីមកម៉្លេះ។​ ប៉ុន្តែនៅក្នុងបរិបទសង្គមមួយចំនួន មនុស្សមនាតែងតែប្រកាន់ភ្ចាប់នូវផ្នត់គំនិត ចាស់ៗបុរាណ ដូចជា «នំមិនធំជាងនាឡិ»។​ ដូច្នេះហើយ បានជាមានអក្សរសិល្ប៍ជាច្រើនដែលបាននិយាយរៀបរាប់ និងតាក់ តែងអំពីសេចក្តីស្នេហាដ៏ជូចត់ ដែលបានកើតឡើងនាសម័យ​កាលនីមួយៗដោយសារតែវណ្ណៈ គំនំុគំុគួន បញ្ហា គ្រួសារ និងភាពលោភលន់ ដែលជាមួលហេតុនាំឲ្យ សេចក្តីស្នេហាដ៏សែនផ្អែមល្ហែមមួយនោះ កែប្រែទៅជា សេចក្តីស្នេហាដ៏សែនជូចត់ និងរហូតទៅដល់ការបែកបាក់ ឫបាត់បង់ជីវិតថែមទៀតផង។ អាស្រ័យហេតុនេះ​ បានជាកវីជាច្រើន ខិតខំតាក់តែង អក្សរសិល្ប៍ ដែលទាក់ទងទៅនឹង សេចក្តីស្នេហា ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំង និងជា ដំណោះស្រាយទៅលើបញ្ហាខាងលើ ដែលសង្ឃឹមថាអាចនឹងកែប្រែចិត្តមនុស្សបាន។ បើយើងក្រឡេងទៅមើល អក្សរសិល្ប៍មួយចំនួនដូចជា រឿងទំុទាវដែលបានតាក់តែងឡើងដោយ ព្រះបទុមស្ថេរ (ថេរៈ) សោម «ភិក្ខុសោម» ​និងរឿង រ៉ូមីអូ និងជូលីអែតវិញដែលបាននិពន្ធឡើងដោយលោក William Shakespear  យើងបានសង្គេតឃើញ ថាកវីទាំងពីររូបនេះ ហាក់បីដូចជាមានគំនិតប្រហាក់ប្រហែលនឹងគ្នាដែរស្មេរទាំងពីរូបនេះ បានរៀបរាប់អំពីស្នេហា លួចលាក់មួយ ដ៏សែនផ្អែមល្ហែមតែនៅចុងបញ្ចប់បែរជាជួបរឿងមួយ ដ៏សែនជូរចត់ ទៅវិញ។ ដោយហេតុនេះ ហើយបានប្រធានមួយនេះ​ តម្រូវឲ្យយើងធ្វើការប្រៀធៀបរវាងអក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ។ 

តើស្នេហារវាង ទំុទាវ ប្រៀបធៀបទៅនឹង រូមីអូ និងជូលីអែត មានលក្ខណៈដូចគ្នា​ និងខុសគ្នាត្រង់ណាខ្លះ?

ដើម្បីជាចង្គៀង សម្រាប់បំភ្លឺទៅដល់ការបកស្រាយគំនិតប្រធានខាងលើនេះ យើងគួរគប្បីស្វែងយល់ ន័យរបស់ពាក្យគន្លឹះប្រធានជាមុនសិន។ «ស្នេហា» (គុណសព្ទ) គឺជាសេចក្តីស្រឡាញ់ស្និទ្ធ សេចក្តីស្រឡាញ់ ជាប់ចិត្ត និងស្អិតដូចជ័រ។ ជាការពិតណាស់ បើយោងទៅតាមការបកស្រាយពាក្យគន្លឹះខាងលើមួយនេះ គំនិត ប្រធានខាងលើមានន័យថា តើសេចក្តីស្រឡាញ់ជាប់ចិត្ត ដែលស្អិតដូចជ័រ រវាងរឿងទំុទាវ ទៅនឹង​ រឿងរូមីអូ និងជូលីអែត មានលក្ខណៈដូចគ្នា​ និងខុសគ្នាត្រង់ណាខ្លះ។ រឿងទំុទាវ ត្រូវបាននិពន្ធឡើងដោយ ព្រះបទុមស្ថេរ (ថេរៈ) សោម «ភិក្ខុសោម» នៅក្នុងសត្សវត្សទី ១៦។ ចំណែឯ រឿង រូ៉មីអូ និងជូលីអែតវិញ ត្រូវបាននិពន្ធឡើង ដោយលោក William Shakespeare ក្នុងសត្សវត្សទី១៥។ ទោះជាអក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ មានលក្ខណៈ ប្រហាល់

ប្រហែលនឹងគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏នៅតែមានចំណុចមួយចំនួន ដែលនៅតែមានលក្ខណៈខុសគ្នាដែរ។ 

ជាទឡ្ហីករណ៍ នៅក្នុងសេចក្តីស្នេហារវាង ទំុ និងទាវ បានសបញ្ចាក់ឲ្យយើងឃើញថា ស្នេហាពួកគេទាំង ពីរនាក់ គឺជាសេចក្តីស្នេហាភ្លើតភ្លើនមួយ គ្រាន់ឃើញភ្លាមស្រឡាញ់ភ្លែត។ ទន្ទឹមនឹងនេះ សេចក្តីស្នេហារបស់ រ៉ូមីអូ និងជូលីអែត ក៏ជាស្នេហាមួយដ៏ភ្លើតភ្លើនដែរ គ្រាន់តែពួកគេបានឃើញគ្នាភ្លាម ក៏មានការចាប់ចិត្ត​ ស្រឡាញ់ គ្នាភ្លែតតែម្តង។ នៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍ រឿងទំុទាវ ទំុគឺជាកូនប្រុសរបស់ស្រ្តីមេម៉ាយម្នាក់នៅឯស្រុកបាភ្នំ ខេត្ត ព្រៃវែង ។ គេ បានបួសរៀនសូត្រ​នៅឯវត្ត វិហារធំ និងរៀនចេះមន្តអាគម ស្មូត​ ផ្លំុបីុ និងធ្វើតោកសម្រាប់លក់។ ដោយសារ តែខ្លួន ចេះធ្វើតោកយកមកលក់នេះហើយ បានជាគេធ្វើតោកយ៉ាងច្រើនសម្រាប់យកមកលក់នៅឯ ខេត្តត្បូងឃ្មំំ។ ក្រោយមក ទំ និងមិត្តសម្លាញ់របស់ខ្លួនឈ្មោះ ពេជ្របានសំុលាកគ្រូព្រះចៅអធិការ ដើម្បីយក់តោក ទៅលក់។ ជាដើមទង​ ដោយសារតែទំុ ចេះស្មូតជាមួយសម្លេង​ដ៏សែនពិរោះរណ្តំនេះហើយ ដែលជាមូលនាំឲ្យអ្នក ស្រុកខេត្ត ត្បូងឃ្មុំ នាំគ្នាផ្អើលឆោឡោមកស្តាប់យ៉ាងអ៊ូរអ៊រ។ រឿងនេះឯង ក៏បានលិចលឺឬទៅដល់នាង ទាវ​ដែលកំពុង ចូលម្លប់តាមប្រពៃណីខ្មែរ។ ខណៈនោះដែរ ទាវក៏បានសំុអង្វរម្តាយរបស់ខ្លួន ឲ្យទៅនិមន្តនេន្រទំុ មកស្មូតនៅផ្ទះ របស់ខ្លួនបានម្តង។ ពេលនេះនេន្រទំុ ក៏បានយល់ស្របនិមន្តមកផ្ទះនាង ហើយក៏ស្មូតបាន យ៉ាងពិរោះដូចគេ និយាយមែន។ ពេលនេះហើយ គឺជាវេលាដែលនាងទាវកំពុងតែចូលម្លប់នោះ ក៏លបមកមើលនេន្រទំុស្មូតហើយ ក៏បានចាប់ផ្តើមកើតកូនចិត្តលង់ស្រឡាញ់ទំុភ្លាម។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ នេន្រទំុដែលកំពុងតែស្មូត ក៏ក្រឡេកឃើញ នាងទាវដែលកំពុងអើតលើមមើលខ្លួនកំពុងតែស្មូរ ក៏ចាប់ចិត្តស្រឡាញ់ នាងភ្លែតតែម្តង។ សេចក្តីស្នេហាមួយនេះ ហើយ គឺជាសេចក្តីស្នេហាដ៏ភ្លើតភ្លើនមួយ និងគ្រាន់តែឃើញគ្នាភ្លាម ក៏ចាប់ចិត្តស្រឡាញ់គ្នាភ្លែត។ យ៉ាងណាមិញ បើយើង ក្រឡេកទៅមើលអក្សរសិល្ប៍ រឿង រូ៉មីអូ​ និងជូលីអែតវិញ យើងឃើញថា សេចក្តីស្នេហារបស់ពួកគេ​ ទាំងពីរនាក់ ក៏បានចាប់ផ្តើមពីការឃើញមុខគ្នាតែមួយភ្លែតនោះដែរ។ រ៉ូមីអូ គឺជាកូនប្រុសដ៏សែនសង្ហារមួយរូប របស់គ្រួសារ Montague។ រីឯ ជូលីអែតគឺជាកូនស្រីដែលមានសម្រស់ស្រស់ស្អាតរបស់គ្រួសារ Capulet។ ជាងនេះទៅទៀត តាំងពីដើមឡើយគ្រួសារទាំងពីរនេះ មានជម្លោះសីុសាច់ហត់ឈាមគ្នា ហើយក៏មិនដែលត្រូវគ្នាម្តងណាឡើយ។ បើយើងងាកមក មើលសេចក្តីស្នេហារបស់រ៉ូមីអូ និងជូលីអែត ដែលគ្រាន់តែឃើញភ្លាម ធ្លាក់​ក្នុង​អន្លង់​ស្នេហ៍គេភ្លែតនោះ ក៏បានចាប់ ផ្តើមនៅពេលដែលរ៉ូមីអូ បានលួចទៅចូលរួមកម្មវិធី របស់ក្រុមគ្រួសារ Capulet។ គ្រានោះហើយ រ៉ូមីអូក៏បានចោល នេត្រាទៅឃើញ ជូលីអែតហើយក៏បានសំុនាងធីតាមករាំជាមួយខ្លួន។ អំឡុងពេលនោះហើយ ដែលពួកគេទាំង ពីរនាក់ បានចាប់ចិត្តស្រឡាញ់គ្នាមក។ 

អ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះ សេចក្តីស្នេហារបស់ទំុទាវ រវាងនឹង រ៉ូមីអូ​ និងជូលីអែតក៏បានជួបឧុបសកពីគ្រួសារ ដែរ។ ទំុ គឺជាមនុស្សដែលមានរូបសម្បត្តិសមរម្យ ព្រមទាំងចំណេះដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ផងដែរ។ តែជាអកុសល ដោយ ហេតុតែ​ទំុខ្វះទ្រព្យសម្បត្តិ ដូច្នេះហើយបានជា យាយផាន់ដែលជាម្តាយ នាងទាវ មិនយល់ព្រមលើកកូនឲ្យទៅទំុ តែបែជាចង់លោកកូនរបស់ខ្លួនឲ្យទៅ មឿនងួនដែលជាអ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិ និងជាកូនចៅហ្វាយខេត្ត ត្បូងឃ្មំុ ទៅវិញ។ បន្ថែមពីនេះ បើយើងក្រឡេងទៅមើល រឿងរ៉ូមីអូ និងជូលីអែតវិញ ស្នេហារបស់តួអង្គទាំងពីរនេះ ក៏បាន

ជួបប្រទះបញ្ហាពីគ្រួសារទាំងសងខាងដែរ។ ដោយហេតុតែគ្រួសារ​របស់រ៉ូមីអូ និងគ្រួសារជូលីអែតមានជម្លោះសុី សាច់ហត់ឈាមគ្នានេះហើយ បានជាហេតុនាំឲ្យស្នេហារបស់ពួកគេទាំងពីរមានភាពរអាក់រអួលដែរ។ 

ផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹង ប្រធានបទដែលរៀបរាប់អំពីបញ្ហាគ្រួសារ​ ដែរធ្វើការប៉ះពាល់ទៅដល់សេចក្តី ស្នេហា របស់តួអង្គទាំងបួនរូបនេះ យើងក៏មានបញ្ហាមួយទៀតដែលយើងគួរតែធ្វើការប្រៀបធៀបដែរ។ នៅក្នុង អក្សរ​ សិល្ប៍ទាំងពីរខាងលើ វាបានសបញ្ចាក់ឲ្យយើងឃើញថា តួអង្គទាវ ក៏ដូចជា ជូលីអែតគឺសុតតែត្រូវបានទទួលនូវ ការបង្ខិតបង្ខំពីឪពុកម្តាយរបស់ខ្លួន ឲ្យទៅរៀបការជាមួយមនុស្សទាំងដែលខ្លួនមិនបានស្រឡាញ់ផង។ តួយ៉ាង នៅក្នុង រឿង ទំុទាវ ទាវក៏ត្រូវបានទទួលរកនូវការបង្ខិតបង្ខំពីម្តាយរបស់ខ្លួន ឲ្យទៅរៀបការជាមួយមឿនងួន​​ ដែល ជាមនុស្សមានទ្រព្យសម្បត្តិទៅវិញ។ រួមជាមួយគ្នានេះដែរ រឿងរ៉ូមីអូ និងជូលីអែត ជូលីអែតក៏ត្រូវបានមានការ បង្ខិតបង្ខំពី​ឪពុក​ ម្តាយរបស់ខ្លួនដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ ជូលីអែតត្រូវបង្ខឲ្យទៅរៀបការជាមួយ Paris ដែលត្រូវជា សាច់ញាតិរបស់ស្តេចទៅវិញ។ 

គួរឲ្យកត់សម្គាល់ផងដែរថា នៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ កវីទាំងពីររូបបានតាក់តែងរឿងទាំងពីរនេះ ឡើង ដោយឲ្យតួអង្គសំខាន់ៗ ទាំងបួននាក់ស្លាប់យ៉ាងអណោចអធម។ ​នៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍ រឿងទំុទាវ ទំុត្រូវបាន ក្រុមអាមាត្យរបស់ អរជូន ដេញតាមសម្លាប់យ៉ាងរន្ធត់ក្រៃលែង។ ទំុត្រូវបានគេសម្លាប់ដោយសារ តែគេចោទថា ចង់មានបំណងបំបែកបំបាក់ កម្មវិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់មឺុនងួន ជាមួយនឹងនាងទាវ ដែលទាវក្លាយជាភរិយា របស់​ ខ្លួន​រួចទៅហើយ។ ដូច្នេះហើយក៏ត្រូវបានគេ ដេញសម្លាប់ ហើយក៏ត្រូវបានបង់ជីវិតនៅក្រោមដើមពោធិ៍ យ៉ាងកំសត់។ គ្រាន់តែដឹងដំណឹងនេះភ្លាម ទាវក៏បាន​ រត់ទៅតាមស្វែងរកមើល ព្រោះមិនជឿនូវសម្តីគេប្រាប់។ លុះត្រាតែ ទៅដល់ក្រោមដើមពោធិ៍នោះហើយ ទាវ ពិតជារន្ធត់ចិត្តឥតក្រៃលែង។ ភ្លាមៗនោះ ទាវក៏បានដក កំបិតស្នៀត ដែលគេយកទៅចាក់សម្លាប់ទំុនោះ មកចាក់ខ្លួនឯកដើម្បីបញ្ចប់ជីវិតក្នុងគ្រានោះតែម្តងទៅ។ ស្រដៀងនឹងនេះដែរ នៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍ របស់លោក William Shakespere គាត់បានបញ្ចប់សាច់រឿងដោយ បញ្ចប់ជីវិតរបស់តួអង្គទាំងពីរដែរ។ រ៉ូមីអូក៏បាន លេបថ្នាំសម្លាប់ខ្លួន ដោយគិតថាជូលីអែត ត្រូវបានបាត់បង់ អាយុជីវិតរួចមកហើយ។ ប៉ុន្តែ ជូលីអែតគ្រាន់តែលេប ថ្នាំ​ដើម្បីធ្វើពុតជាស្លាប់តែប៉ុណ្ណោះ ដោយសារតែមិនចង់ ទៅរៀបការជាមួយ Paris. ក្រោយពីបានងើប​​ ពីការបាត់បង់ ស្មារតីអស់ជិតរយៈពេល ២៤ម៉ោងនោះ ទេពកញ្ញា ក៏បានឃើញស្វាមីរបស់ខ្លួន គឺរ៉ូមីអូ ត្រូវបានបាត់បង់អាយុ ជីវិត ជិតខ្លួនធីតាបាត់ទៅហើយ។  ភ្លាមៗនោះ ជូលីអែតមានសេចក្តីខ្លោចចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ក៏យកកូនកាំបិតស្នៀតពីចង្កេះរបស់រ៉ូមីអូ យក មកបញ្ចប់សង្ខារបស់ខ្លួន នាពេលនោះទៅ។ ជាការពិតណាស់​ អក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យយើង ឃើញថា វាមានកន្លែងជា ច្រើនដែលស្មេរទាំងពីររូបនេះបាននិពន្ធឡើងដូចគ្នា ជាមួយគោលគំនិតតែមួយ គឹចង់ ដោះស្រាយបញ្ហា និងផ្លាស់ ប្តួរផ្នត់គំនិតចាស់ៗបុរាណ។ កវីទាំងពីររូបនេះ គឺចង់ផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតដែលបាន ពោលថា «នំមិនធំជាងនាឡិ»។  «នំមិនធំជាងនាឡិ» គឺមានន័យថា ទោះនំចំណីសម្រាប់បរិភោគ មិនថាជានំអ្វី ឫមាន ឱជារសឆ្ងាញ់យ៉ាងណា ក៏ដោយ ក៏នូវតែមិនមានទំហំធំជាងនាឡិដែររជារង្វាស់រង្វាល់នំដែរ។ ប៉ុន្តែបើយើងប្រៀប​ ធៀបជាមួយនឹងមនុស្ស លោកវិញ គឺមានន័យថាឪពុកម្តាយគឺជាអ្នកជ្រើសរើសគូរស្រករ​សម្រាប់កូនរបស់ខ្លួន។ ផ្ទុយទៅវិញ កវីទាំងពីររូប នេះ គឺចង់ផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតមួយនេះដោយចង់ឲ្យកូនចៅជាអ្នករើសគូរស្រករសម្រាប់ខ្លួន ឯងទៅវិញ។ 

បើយើងបង្វិលទៅរក​មើល អក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះឡើងវិញម្តងទៀង យើងឃើញថា វាក៏មានសភាពខុស គ្នារវាងរឿងទាំងពីរនេះ តែក៏មិនមានច្រើននោះដែរ។ ជាទឡ្ហីករណ៍ សេចក្តីស្រឡាញ់របស់ទំុ និងទាវគឺជាសេចក្តី ស្នេហា មិនមែនជាការលួចលាក់នោះទេ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ការរៀប​​អាពាហ៍ពិពាហ៍ របស់គេទាំងពីររូប ក៏ត្រូវ បានការដឹងលឺពីស្តេចខ្មែរដែរគឺ ព្រះនាម ស្តេចរាមាជើងព្រៃ។ ប៉ុន្តែដោយសារ តែសេចក្តីលោភលន់របស់យាយ ផាន់ដែរជាម្តាយរបស់ទាវ គាត់ក៏បានរៀបចំពិធីមង្គលការរបស់ ទាវម្តងទៀតតែលើនេះជាមួយនឹង មឺុនងួនទៅ​​​ វិញ។​​ ផ្ទុយទៅវិញ ចំពោះរឿង រ៉ូមីអូ និងជូលីអែតវិញ សេចក្តីស្នេហារបស់គេទាំងនាក់វិញ គឺជាសេចក្តីស្នេហា​ ដែរ មានការលួចលាក់ពី ឪពុកម្តាយរៀងៗខ្លួន។ គ្រាន់តែបានជួបគ្នាតែម្តងគត់តែប៉ុណ្ណោះក៏មានគម្រោងចង់ រៀប ​​អាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយនឹងគ្នារួចទៅហើយ។ ជាការពិតណាស់ ការជួបគ្នាជាលើកទីពីរ គឺជាពេលវេលាដែល គេ​ ទាំងពីររូបបានរៀបការជាមួយគ្នាដោយមិនបានមានការដឹងលឺ ពីឪពុកម្តាយនោះទេ។ លុះត្រាតែជីវិតរបស់គេ ទាំងពីរត្រូវបានបាត់បង់ហើយ ទើបឪពុកម្តាយរៀងៗខ្លួន បានជ្រាបដំណឹងអំពីសេចក្តីស្នេហារបស់គេទាំងពីររូប។ អាស្រ័យហេតុនេះ វាអាចសបញ្ចាក់ឲ្យយើងឃើញថា អក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ វាក៏មានកន្លែងមួយចំនួន ដែលស្មេរ ទាំងពីររូបនេះបាននិពន្ធឡើងដែរមានសភាពខុសគ្នាដែរ។ 

ជាការសន្និដ្ឋានឡើងវិញ យើងអាចវាយតម្លៃបានថាអក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ បាននិពន្ធឡើងដោយក្នុង គោលបំណងចង់លុបបំបាត់ផ្នត់គំនិតចាស់ៗបុរាណដូចជា «នំមិនធំជាងនាឡិ»។ រឿងទំុទាវ និងរឿងរ៉ូមីអូ និងជូលីអែត បាននិយាយរៀបរាប់ អំពីសេចក្តីស្នេហាដ៏ផ្អែមល្ហែម ប៉ុន្តែដោយសារតែវណ្ណៈ គំុនំគម់គួន បញ្ហា គ្រួសារ និងភាពលោភលន់ បាននាំឲ្យ សេចក្តីស្នេហាដ៏សែនផ្អែមល្ហែមមួយនោះ កែប្រែទៅជា សេចក្តីស្នេហាមួយ ដ៏សែនជូចត់ និងរហូតទៅដល់ការបាត់បង់ ជីវិតថែមទៀតផង។ អ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត យើងអាច សង្គេតឃើញថាកវីទាំងពីររូបនេះហាក់បីដូចជា មានគំនិតប្រហាក់ប្រហែលនឹងគ្នា ដែលជាហេតុនាំឲ្យមា​នការ ប្រៀប​​ធៀបមួយនេះ។ ជារការពិតណាស់អក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ បានតាក់តែងឡើងដោយមានចំណុចមួយចំនួន ដូចគ្នាដូចជាសេចក្តីស្នេហាទៅក្នុងរឿងទាំងពីរនេះ គឺជាសេចក្តីស្នេហាមួយដ៏ភ្លើតភ្លើនគ្រាន់ឃើញភ្លាម​​ ក៏ ស្រលាញ់ភ្លែត។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះបញ្ហាគ្រួសារ គឺជាបញ្ហាដ៏ចំបងមួយដែល ដែលបានធ្វើការប៉ះពាល់ដល់ សេចក្តីសេ្នហា របស់តួអង្គទាំងបួនរូបនេះ។ ម្យា៉ងវិញទៀត​ តូអង្គស្រីនៅក្នុងរឿងទាំងពីរនេះ ត្រូវបានមានការ បង្ខិតបង្ខំពីឪពុកម្តាយឲ្យទៅរៀបការជាមួយមនុស្ស ដែលខ្លួនមិនបានស្រឡាញ់។ ជាអវសាន តូអង្គទាំងបួន រូបនេះ ត្រូវបានបាត់បង់ជីវិតយ៉ាងអនោចអធមនៅទីបញ្ចប់ទៅវិញ។ ផ្ទុយទៅវិញ យើងក៏បានឃើញថា មាន ចំណុច មួយចំនួនដែលមានលក្ខណខុសគ្នា គឺសេចក្តីសេ្នហារបស់ទំុ និងទាវគឺជាសេចក្តីសេ្នហាមួយដែលមិនបាន មានការ លួចលាក់ពីឪពុកម្តាយនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញសេចក្តីស្នេហារបស់ រ៉ូមីអូ និងជូលីអែតវិញ គឺជាសេចក្តី សេ្នហាមួយដែលមានការលួចលាក់ពីឪពុកម្តាយ។

ផ្អែកទៅលើការប្រៀបធៀបខាងលើ យើងអាចសន្និដ្ឆានបានថាអក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ មានលក្ខណដូច គ្នាជាច្រើនជាង ចំណុចលក្ខណខុសគ្នា។ អក្សរសិល្ប៍ទាំងពីរនេះ មានលក្ខណដូចគ្នាបូករួមទាំងអត្ថន័យ​ អត្ថរូប និង អត្ថរស។ ឆ្លងទៅតាមការប្រៀបធៀបខាងលើ វាអាចឆ្លុះបញ្ចាំងបានថា រឿងទាំងពីរនេះដែលបានតាក់តែង និងនិពន្ធឡើងដោយ  ព្រះបទុមស្ថេរ (ថេរៈ) សោម «ភិក្ខុសោម» ​និងលោក William Shakespear ក្នុងគោល បំណងតែមួយគឺ ចង់ផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតចាស់ៗបុរាណដូចដែលបានពោលថា «នំមិនធំជាងនាឡិ»។ អាស្រ័យ ហេតុ នេះហើយ បានជាកវីទាំងពីររូបនេះ ខិតខំតាក់តែងអក្សរសិល្ប៍ ដែលទាក់ទងទៅនឹង សេចក្តីស្នេហា ដើម្បីឆ្លុះ បញ្ចាំង និងជាដំណោះស្រាយ ដែលសង្ឃឹមថាអាចនឹងកែប្រែចិត្តមនុស្សបាន។ ជាការពិតណាស់ ឪពុកម្តាយមួយចំនួនធំ បានយល់ច្បាស់នូវរឿងមួយនេះ ក៏ចាប់ផ្តើមបើកសិទ្ធឲ្យ កុលបុត្រ កុលធីតារបស់ខ្លួន ជាអ្នកមានសិទ្ធ ក្នុងការរើសគូរស្រករសម្រាប់ខ្លួន។ 

ជាចុងក្រោយ យើងជាកូនចៅជំនាន់ក្រោយ គួរគប្បីស្វែងយល់បន្ថែមឲ្យបានសីុជម្រៅនូវ  អក្សរ សិល្ប៍នីមួយៗ មិនថាអក្សរសិល្ប៍ជាតិ ឫក៏អក្សរសិល្ប៍បរទេសនោះទេ គឺសុតតែមានប្រយោជន៏ និងផ្តល់ចំណេះ ដឹងដល់យើងគ្រប់ៗរូប។ តួយ៉ាង ដូចជារឿងទាំងពីរនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យយើងបានឃើញថា វាគឺជាដំណោះ ស្រាយមួយដែលបានដោះស្រាយបញ្ហាដ៏អយុត្តិធម៍មួយនេះសម្រាប់យើងដែលជា កូនចៅមិនអាចមានសិទ្ធក្នុង ការជ្រើសរើសគូរស្រកររបស់ខ្លួន។ ដូចដែលលោកគ្រូរបស់ខ្ញំុ គាត់បាននិយាយថា «បើទំុទាវមិនបានស្លាប់ ក្នុងសម័យនេះទេ ទំុទាវសម័យនេះគ៏មិនរស់ដែរ»។ 

       

Pop Sonnet

William Shakespeare was an English playwright, poet, and actor, widely regarded as the greatest writer in the English language. His many works are about life, love, death, revenge, grief, jealousy, murder, magic, and mystery. One of his famous plays was “Romeo and Juliet”, which was about tragedy mixed with comedy. Talking about his sonnet that we called the Shakespearean sonnet, is divided into three quatrains and rhyming couplets. ABAB is the first quatrain where the writers explain the theme or the main idea. The second quatrain, which is CDCD, is where the writers explain more about their theme or the main idea. For EFEF, is the third quatrain where writers should start to finish explaining their theme and start moving on to the conclusion part. GG is the Fourth quatrain that only has 2 lines. And in this last quatrain, the writers should write about the conclusion of the theme. In this day and age, people started to invent one cool thing which is called the “Pop sonnet”. Pop sonnets are just like Shakespearean sonnets but just take pop songs or hit songs to make it into a sonnet that follows the Shakespearean sonnet structure. So below is the assignment that I got from my English literacy teacher, which is to pick a song and make it into a pop sonnet. I chose the song from one of the famous artists named Shawn Mendes. The song is called Treat You Better.   

Treat you better – Shawn Mendes

 

I nev’r wanteth to forswear to thee

But I see on thy visage and thy eyes

I knoweth that he’s just not right for thee

I knoweth he wilt not beest the right guy

 

I can treat thee way better than he can 

Tell me wherefore art thee wast time with him

And wench like thee deserve a gentleman

When thee should beest with me instead of him

 

I’ll cease time when thee said you’d like me too

I wanna give thee the love that thee lost

I wanna give thee the love that is true

The true love that wilt take nothing to cost 

 

Hold my hand still and I shall beest ’round

I promise that I will not let  thee down

 

ការស្រាវជ្រាយអំពី ដំណោះស្រាយ និងផលប៉ះពាល់នៃកំហឹង

 

ខឹង៖ កម្រើកចិត្តដោយទោមនុស្ស ព្រោះមានអារម្មណ៍មិនគាប់ចិត្ត មកប៉ះពាល់ត្រូវទ្វារទាំង៦ មានចក្ខុទ្វារជាដើម នាំឲ្យក្តួលក្តៅចិត្តឡើង។

 

មូលហេតុនៃ កំហឹង

  • ការបាត់បង់ស្នេហា
  • ចរិតឈ្លើយរបស់អ្នកដទៃ
  • ការឈឺចាប់
  • ការស្ទះចរាចរណ៍
  • មិនចេះយល់ចិត្តគ្នា
  • ការអន់ចិត្ត
  • ជម្ងឺផ្លូវកាយ ឬផ្លូវចិត្ត
  • គ្រឿងញៀន ឬគ្រឿងស្រវឹង
  • ការទទួលរងភាពអយុត្តិធម៌
  • ការត្រូវអ្នកដទៃធ្វើបាប
  • ឃ្លាន
  • ភាពអាម៉ាស់មុខ
  • អត់ចេះគ្រប់គ្រង ចិត្ត និងញាណទាំងប្រាំ
  • បញ្ហាដាច់លុយ
  • ជម្លោះ
  • អារម្មណ៏គ្មានសុវត្ថិភាព (ខ្លាចត្រូវគេធ្វើបាប ខ្លាចគេនិយាយដើម គិតថាគេក្បត់ខ្លួន ឬអ្នកដទៃមើលងាយ)

 

តើកំហឹង មានផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះ ដល់មនុស្ស​ និងសង្គម ឬពិភពលោក? 

  • ការប្រើប្រាស់ អំពើហឹង្សា
  • បែកបាក់មនុស្សជាទីស្រឡាញ់
  • បាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិ
  • បែកបាក់ ការសាម្គី
  • មិនអាចសម្រចបាននូវគោលដៅជីវិត
  • លែងនិយាយរកគ្នា
  • មានជំងឺ
  • អាចឈានទៅដល់ការបាត់បង់អាយុជីវិត
  • សង្គ្រាមក្នុងប្រទេស/សង្គ្រាមលោក
  • ពិភពលោកគ្មានការរីកចម្រើន

 

ដំណោះស្រាយ ដើម្បីកាត់បន្ថយ ឬលុបបំបាត់កំហឹង? 

  • ទទួលយក​ទម្រង់​នៃ​ការស្រឡាញ់ និង​លួងលោម​ (ពីមនុស្សចិត្តស្និទ្ធ)
  • ទំពារ​ស្ករ​កៅស៊ូ​
  • ធ្វើ​លំ​ហាត់ប្រាណ​
  • ច្រៀង ឫស្តាប់នូវ​ចម្រៀង​ដែល​អ្នក​ចូលចិត្ត 
  • អានសៀវភៅ
  • ធ្វើការងារផ្ទះ
  • ឈរ​ ឬសម្លឹងជិត​រុក្ខជាតិ (រំហែលអារម្មណ៏ឲ្យបានច្រើន)
  • គិតមុននិយាយ
  • យូហ្គា និងសមាធិ
  • មើល ឫអានរឿងកំប្លែង
  • ដងដង្ហើម ធំៗ​ ឫវែងៗ
  • គិតអ្វីៗ ដែលល្អ
  • សើច និងញញឹមឲ្យបានច្រើន

 

បើសិន មនុស្ស ស្ងប់ចិត្ត ឬមិនមានកំហឹង តើសង្គម ឬពិភពលោក នឹងមានលទ្ធផល បែបណា?

  • ឈានទៅដល់ការលុបបំបាត់ ការប្រើប្រាស់អំពើហឹង្សារ
  • គ្មានការបែកបាក់ពីមនុស្សជាទីស្រឡាញ់
  • គ្មានការបែកបាក់សាម្គី 
  • មនុស្សនឹងមានការសហការណ៍ច្រើនជាងមុន
  • នាំឲ្យយើងសម្រេចគោលដៅណាមួយបានសម្រេច
  • អាចនាំឲ្យយើងមានអាយុវែង
  • មនុស្សរស់នៅដោយភាព សម្បាយរីករាយ និងមានសុខសុវត្ថិភាព
  • ពិភពលោកមានសន្តិភាព មិនមានសង្គ្រាមកើតឡើង
  • ពិភពលោក នឹងមានការរីកចម្រើនជាលំដាប់

Community Savings Group

This is the first time that every student in Liger Leadership Academy has had 4 weeks of exploration. It was super fast and we expected that we couldn’t finish our work on time. But in reality, we all did a wonderful job. In this first time of my grade 10, I got my first exploration called the Community Saving Group. This is an idea that was influenced by our senior students. The idea was to create a community savings group in the rural communities in Cambodia. But due to the Covid pandemic, we couldn’t;t go outside. But we still find a way to make it work. Later on, it turns out that we’re going to do it in our Liger community first to get experiences and feedback. The main idea of our community savings groups is to encourage people to save more money. In these 4 weeks, we have planned the structure of our project. We also work on how we can explain this idea and encourage them to join as well. 4 weeks was fast approaching, but we almost achieved our goals. 

A community savings group is a microfinance model, in which people in the community come together for the purpose of creating a sustainable community-based savings group that is known to be an effective strategy towards long-term financial management. Its benefits include developing good money habits, financial security, earning savings interest, extending financial services provided to rural areas, as well as getting low-interest rates for loans. 

Here the brochure of our Community Savings Groups (In Khmer)

Created by Yanich Khin
Created by Yanich Khin